Muối của rừng của Nguyễn Huy Thiệp là một trong những truyện ngắn xuất sắc trong chương trình Ngữ văn 12 Cánh diều. Tác phẩm mang đến cho người đọc những suy ngẫm sâu sắc về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên, giữa bản năng và lương tri.
Bài viết này sẽ cung cấp hướng dẫn soạn văn 12 cánh diều muối của rừng ngắn gọn, đầy đủ và dễ hiểu nhất, giúp bạn nắm vững nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.
Chuẩn bị – Yêu cầu trang 20 sgk Ngữ văn 12 tập 1
Đọc trước truyện ngắn Muối của rừng, tìm hiểu thêm về tác giả Nguyễn Huy Thiệp.
Trả lời:
Tác giả Nguyễn Huy Thiệp:
Sinh năm 1950, quê ở Thanh Trì, Hà Nội.
Là một trong những nhà văn tiêu biểu của văn học Việt Nam đương đại, góp phần đổi mới tư duy nghệ thuật và phong cách sáng tác.
Sáng tác đa dạng với nhiều thể loại: truyện ngắn, tiểu thuyết, thơ, kịch, tiểu luận,… nhưng nổi bật nhất vẫn là truyện ngắn.
Một số tác phẩm tiêu biểu: Tướng về hưu, Tuổi 20 yêu dấu, Chảy đi sông ơi…
Về tác phẩm Muối của rừng
Thuộc nhóm truyện ngắn khai thác đề tài đi săn – một trong những chủ đề đặc trưng trong sáng tác của Nguyễn Huy Thiệp.
Thể hiện những trăn trở về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên, giữa bản năng và lý trí.
Đọc hiểu
Trả lời câu hỏi giữa bài
Câu 1 trang 20 Ngữ văn 12 tập 1
Ông Diểu quyết định đi săn vào mùa xuân, thời điểm thiên nhiên bừng sức sống, cây cối xanh tươi, muông thú sinh sôi.
Điều này gợi lên sự tương phản giữa sự sống tràn trề của rừng và hành động săn bắn – một hoạt động tước đoạt sự sống.
Câu 2 trang 21 Ngữ văn 12 tập 1
Chi tiết kỳ ảo hòa vào bầu không khí lạnh lẽo, sương mù dày đặc, góp phần tạo cảm giác huyền bí, siêu thực.
Nó không chỉ khơi gợi trí tưởng tượng của người đọc mà còn phản ánh trạng thái tâm lý của nhân vật.
Câu 3 trang 22 – Ngữ văn 12 tập 1 Cánh diều
Đôi mắt ươn ướt của con khỉ thể hiện sự tin tưởng, dựa dẫm vào con người, khiến ông Diểu cảm thấy day dứt, lưỡng lự.
Đó là khoảnh khắc ông đối diện với mâu thuẫn trong chính mình: giữa bản năng săn mồi và lòng trắc ẩn.
Ông tránh ánh mắt ấy vì nó như một sự lên án câm lặng, buộc ông phải đối diện với lương tâm của mình.
Câu 4 trang 24 sgk Ngữ văn 12 tập 1
Ông Diểu rời đi trong vội vã vì nhận ra rằng thế giới loài vật không chỉ đơn thuần là con mồi, mà chúng cũng có cảm xúc, số phận và những mối liên kết tình cảm.
Sự thấu hiểu muộn màng ấy khiến ông cảm thấy day dứt, bối rối và không thể tiếp tục hành động của mình.
Trả lời câu hỏi cuối bài
Câu 1 trang 24 sgk Văn 12 tập 1 – Cánh diều
Tác phẩm Muối của rừng có thể chia thành hai phần:
- Phần 1: Từ đầu đến câu “ma đuối như thế này”: Kể về hành trình đi săn của ông Diểu và sự thức tỉnh trước thiên nhiên.
- Phần 2: Phần còn lại: Khắc họa hình ảnh đầy xúc động về gia đình loài khỉ và những trăn trở trong lòng ông Diểu.
Sơ đồ tóm tắt nội dung:
- Mùa xuân, ông Diểu lên đường đi săn.
- Ông bắn trúng khỉ bố, khiến nó bị thương nặng, khỉ mẹ cố gắng cứu khỉ bố.
- Khỉ con bất ngờ giật súng của ông Diểu và ngã xuống vực sâu.
- Ông Diểu mang khỉ bố bị thương về, khỉ mẹ bám theo phía sau.
- Ông băng bó cho khỉ bố rồi rời đi.
- Ông Diểu trở về nhà giữa cơn mưa xuân và khung cảnh hoa từ huyền nở rộ.
Câu 2 trang 24 Ngữ văn 12 tập 1
Câu chuyện được kể từ điểm nhìn của người kể chuyện ngôi thứ ba – tác giả.
Điểm nhìn của người kể chuyện có sự linh hoạt: vừa quan sát, miêu tả khách quan, vừa thâm nhập vào nội tâm nhân vật ông Diểu, giúp người đọc hiểu rõ hơn suy nghĩ, cảm xúc của ông trong từng tình huống.
Câu 3 trang 24 sgk Ngữ văn 12 tập 1
Nguyên nhân ông Diểu đi săn:
Ông vừa nhận được khẩu súng hai nòng do con trai gửi về từ nước ngoài.
Mùa xuân, sau Tết Nguyên đán, là thời điểm đẹp nhất trong rừng, thích hợp cho việc đi săn.
Hoạt động đi săn của ông Diểu được miêu tả qua các chi tiết:
Chuẩn bị: Ông ăn mặc kín đáo, mang theo súng, nắm xôi nếp để đề phòng.
Chọn đối tượng: Sau khi cân nhắc, ông quyết định săn khỉ.
Diễn biến:
- Ông bắn trúng vai khỉ bố, khiến nó ngã xuống đất.
- Khi bị con khỉ con giật súng, ông tức giận ném khẩu súng về phía trước, nhặt đất đá ném theo bầy khỉ.
Câu 4 trang 24 Sách Cánh diều – Ngữ văn 12 tập 1
Ông Diểu quyết định thả con khỉ đực vì nhận ra nó cũng có gia đình, có trách nhiệm với bầy đàn. Ông hiểu rằng hành động đi săn của mình có thể hủy hoại cả một tổ ấm trong thế giới loài vật.
Khi chứng kiến nỗi đau của con khỉ đực và tình cảm của khỉ cái dành cho nó, ông dần nhận ra rằng thiên nhiên cũng giống con người – có cảm xúc, số phận và đời sống riêng.
Hơn nữa, ông nhận ra rằng các loài vật vốn vô tư, trong sáng, không hề mang ác ý. Chính thiên nhiên đã giúp con người thức tỉnh, nhận ra giá trị của lòng trắc ẩn và tình yêu thương.
Kết luận: Cái đẹp, cái thiện trong cuộc sống có sức mạnh cảm hóa con người, giúp họ tìm lại bản chất lương thiện giữa một thế giới đầy rẫy những toan tính và sự tàn nhẫn.
Câu 5 trang 24 Ngữ văn 12 tập 1 – Cánh diều
Những yếu tố kỳ ảo xuất hiện trong truyện:
- Hình ảnh sương mù dày đặc từ miệng vực bốc lên, tạo cảm giác huyền bí và tang tóc.
- Sự xuất hiện của hoa tử huyền – loài hoa tượng trưng cho sự sống và cái đẹp trong thiên nhiên.
- Một số chi tiết khác mang màu sắc huyền ảo…
Ý nghĩa của những chi tiết kỳ ảo:
- Tạo nên không gian hư thực đan xen, làm tăng sức hấp dẫn và chiều sâu cho câu chuyện.
- Góp phần khắc họa rõ nét mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên, từ đó thể hiện triết lý về sự gắn kết giữa con người với muôn loài.
Câu 6 trang 24 Ngữ văn 12 tập 1
Em không đồng tình với quan điểm này.
Mỗi sinh vật trong tự nhiên đều có giá trị tự thân, không chỉ tồn tại để phục vụ con người mà còn có vai trò quan trọng trong hệ sinh thái.
Con người, với sự thông minh và sức mạnh của mình, đang khai thác và chi phối tự nhiên theo cách có lợi cho bản thân. Tuy nhiên, điều đó không đồng nghĩa với việc các loài vật chỉ có giá trị khi phục vụ con người.
Muối của rừng cho thấy thiên nhiên cũng có cảm xúc, sinh vật cũng có tình cảm và cuộc sống riêng. Vì vậy, con người cần tôn trọng sự sống của muôn loài, thay vì chỉ xem chúng là công cụ phục vụ mình.
Muối của rừng không chỉ là một tác phẩm văn học đáng để soạn văn lớp 12 mà còn là bài học quý giá về tình người, sự hy sinh và sức mạnh của thiên nhiên. Qua từng trang sách, Nguyễn Huy Thiệp đã khắc họa một cách chân thực và sống động về cuộc sống, để lại trong lòng người đọc nhiều suy ngẫm và cảm xúc khó quên.
