“Muối của rừng” là một truyện ngắn đầy ám ảnh của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp. Tác phẩm không chỉ vẽ nên bức tranh thiên nhiên hoang sơ, hùng vĩ mà còn đặt ra những câu hỏi nhức nhối về mối quan hệ giữa con người và thế giới tự nhiên. Hãy cùng khám phá những giá trị nội dung và nghệ thuật đặc sắc của tác phẩm này qua bài soạn văn ngắn gọn nhất theo chương trình Kết nối tri thức.
Trước khi đọc
Câu 1 trang 106 SGK Ngữ văn 12 Tập 1
Một số tác phẩm văn học hiện đại có yếu tố kì ảo mà tôi biết bao gồm Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài, Chí Phèo của Nam Cao và Truyện ngắn Ma làng của Nguyễn Quang Thiều. Trong đó, yếu tố kì ảo được thể hiện rõ nét trong truyện Ma làng. Tác phẩm không chỉ tái hiện đời sống nông thôn với những đổi thay mà còn lồng ghép các chi tiết huyền bí, siêu thực về thế giới tâm linh. Những hình ảnh như bóng ma xuất hiện hay những lời sấm truyền bí ẩn tạo ra một không khí vừa thực vừa ảo, góp phần làm nổi bật chủ đề và tăng sức hấp dẫn cho câu chuyện.
Câu 2 trang 106 Ngữ văn 12 Tập 1
Con người cần ứng xử với thiên nhiên một cách tôn trọng và có trách nhiệm. Chúng ta nên bảo vệ môi trường bằng cách giảm thiểu rác thải, sử dụng tài nguyên một cách hợp lý và trồng thêm cây xanh. Ngoài ra, việc hạn chế khai thác quá mức và bảo vệ các loài sinh vật cũng rất quan trọng để giữ gìn sự cân bằng của hệ sinh thái. Chỉ khi sống hài hòa với thiên nhiên, con người mới có thể duy trì một môi trường sống trong lành và bền vững cho thế hệ tương lai.
Đọc văn bản
Câu 1. Chi tiết nói về sự thay đổi đột ngột trong tâm trạng nhân vật có thể báo hiệu điều gì?
Sự chuyển biến đột ngột trong tâm trạng nhân vật cho thấy sự thay đổi trong nội tâm, báo hiệu một bước ngoặt trong nhận thức. Nhân vật có thể bắt đầu nhận ra sai lầm của mình hoặc có một góc nhìn mới về sự việc, từ đó dẫn đến những hành động hoặc quyết định khác biệt.
Câu 2. So sánh suy nghĩ của nhân vật với đời sống của đàn khỉ trong rừng
Sự đối lập giữa suy nghĩ của nhân vật và cuộc sống tự nhiên của đàn khỉ nhấn mạnh những tác động tiêu cực mà con người gây ra đối với môi trường. Qua đó, tác phẩm khơi gợi nhận thức về tầm quan trọng của việc bảo vệ thiên nhiên, đồng thời kêu gọi mọi người có trách nhiệm hơn trong việc gìn giữ hệ sinh thái và các loài động vật hoang dã.
Câu 3. Sự mâu thuẫn trong hành động của các nhân vật
Sự mâu thuẫn trong hành động của ông Diểu tạo nên một bức tranh phức tạp về tâm lý con người. Nhân vật không chỉ đại diện cho những giằng co giữa đạo đức và thực tế, mà còn phản ánh cách con người có thể vô tình gây hại đến thiên nhiên. Tác phẩm không chỉ giúp độc giả hiểu sâu hơn về những xung đột trong nhận thức, mà còn truyền tải thông điệp mạnh mẽ về trách nhiệm bảo vệ môi trường.
Câu 4. Sự thay đổi trong cách nhìn nhận và đánh giá về ông Diểu
Việc thay đổi góc nhìn và đánh giá về ông Diểu phản ánh sự trưởng thành trong suy nghĩ của độc giả. Họ dần học cách nhìn nhận con người từ nhiều góc độ khác nhau, không chỉ dựa vào những đánh giá ban đầu mà còn xét đến hoàn cảnh, nội tâm và những mâu thuẫn bên trong nhân vật. Điều này giúp họ phát triển sự thấu hiểu và đồng cảm sâu sắc hơn với những khó khăn trong cuộc sống của người khác.
Câu 5. Sự tự đánh giá của ông Diểu về chính mình
Hành trình tự nhận thức của ông Diểu mang đến một bài học sâu sắc về ý nghĩa của cuộc sống và lòng trắc ẩn. Tác phẩm nhấn mạnh tầm quan trọng của việc con người không chỉ cần hiểu bản thân mà còn phải có trách nhiệm với môi trường xung quanh, đặc biệt là bảo vệ thiên nhiên và các loài động vật hoang dã.
Câu 6. Hình dung cảnh tượng trong đoạn này
Cảnh ông Diểu kinh hoàng khi nghe tiếng rú thảm thiết của con khỉ nhỏ được miêu tả đầy ám ảnh. Khung cảnh vực sâu thăm thẳm, hoang vu và đầy hiểm trở khiến ông rùng mình vì sợ hãi. Lần đầu tiên sau nhiều năm, ông cảm thấy nỗi khiếp đảm thực sự, một cảm giác mà có lẽ ông chỉ từng trải qua khi còn bé.
Câu 7. Vì sao khi đứng trước Hõm Chết, nhân vật lại nghĩ đến “ma”? Sự biến đổi tâm trạng của ông Diểu trước những hiện tượng kỳ lạ
Ý nghĩa của việc nghĩ đến “ma”: Hõm Chết và hình ảnh “ma” có thể tượng trưng cho những nỗi sợ hãi sâu thẳm trong tâm trí con người. Điều này không chỉ phản ánh sự hoang mang trước cảnh tượng rùng rợn mà còn thể hiện cuộc đấu tranh nội tâm, nơi ông Diểu phải đối diện với chính những ám ảnh và giới hạn tinh thần của mình.
Sự thay đổi trong tâm trạng của ông Diểu: Ban đầu, ông cảm thấy hoang mang và lo sợ trước những hiện tượng kỳ lạ. Tuy nhiên, dần dần, sự tò mò khiến ông muốn khám phá những điều bí ẩn ấy. Cuối cùng, ông đi đến trạng thái bình tĩnh và chấp nhận, nhận ra rằng nỗi sợ hãi chỉ là một phần của hành trình tự khám phá bản thân.
Câu 8. Điều gì khiến ông Diểu chưa chịu từ bỏ?
Ông Diểu tiếp tục truy đuổi con khỉ trắng vì nhiều lý do: từ tham vọng, lòng căm phẫn đến sự kiên trì và quyết tâm không bỏ cuộc. Hành trình này không chỉ đơn thuần là một cuộc săn đuổi mà còn mang ý nghĩa sâu xa về việc theo đuổi mục tiêu và vượt qua giới hạn của chính bản thân.
Câu 9. Những hiện tượng kỳ lạ mà ông Diểu đã chứng kiến? Dự đoán hành động tiếp theo của nhân vật.
Những hiện tượng kỳ lạ mà ông Diểu chứng kiến: Hòn đá phát ra âm thanh kỳ bí, sự xuất hiện bí ẩn của con khỉ trắng, những hiện tượng huyền ảo không thể lý giải.
Dự đoán hành động tiếp theo: Ông Diểu có thể tiếp tục truy lùng con khỉ trắng, dấn sâu hơn vào bí ẩn của Hõm Chết. Hoặc cũng có thể, sau tất cả, ông sẽ từ bỏ và trở về với một nỗi ân hận khôn nguôi.
Câu 10. Ông Diểu đang đối diện với tình huống gì?
Ông Diểu phải đưa ra một quyết định khó khăn: giải cứu con khỉ trắng khỏi lũ mối, nhưng điều đó có thể khiến nó trở thành con mồi dễ dàng hơn. Liệu ông nên mang nó về, thả nó về tự nhiên hay dừng lại? Đồng thời, ông còn phải đối mặt với nỗi lo bị chê cười nếu quay về tay trắng. Đây không chỉ là cuộc giằng co về hành động mà còn là cuộc đấu tranh nội tâm đầy căng thẳng.
Câu 11. Tình huống này có thường xảy ra không?
Đây là một tình huống hiếm gặp trong thực tế, nhưng lại mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc về những lựa chọn khó khăn trong cuộc sống.
Câu 12. Ý nghĩa của chi tiết hoa tử huyền
Hoa tử huyền đóng vai trò quan trọng trong tác phẩm Muối của rừng. Nó không chỉ góp phần tạo nên một kết thúc mở, gợi nhiều suy ngẫm mà còn chứa đựng tầng ý nghĩa nhân văn sâu sắc về con người, thiên nhiên và sự gắn kết giữa chúng.
Sau khi đọc
Câu 1 trang 113 SGK KNTT Ngữ văn 12 Tập 1
Nhan đề Muối của rừng mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc, gắn liền với nội dung của câu chuyện. Nó không chỉ đơn thuần là một hình ảnh tự nhiên, mà còn gợi lên những giá trị cốt lõi của rừng già vừa khắc nghiệt, bí ẩn, vừa giàu ý nghĩa. “Muối” ở đây có thể được hiểu là thứ tinh túy, là bản chất của rừng, đại diện cho những bài học mà con người có thể lĩnh hội từ thiên nhiên. Tác phẩm thông qua cuộc hành trình của ông Diểu đã khắc họa quá trình nhận thức và thức tỉnh của con người trước vẻ đẹp và sự khốc liệt của tự nhiên.
Câu 2 trang 113 SGK Văn 12 Tập 1
Hành trình của ông Diểu không chỉ đơn thuần là một chuyến đi săn, mà còn là hành trình trải nghiệm, chuyển biến tư tưởng và nhận thức về tự nhiên, con người.
Tóm tắt hành trình:
- Khởi đầu với sự hứng khởi – Ông Diểu bước vào rừng với niềm vui sướng và kỳ vọng lớn lao về chuyến săn.
- Gặp đàn khỉ – Cuộc chạm trán với đàn khỉ trong rừng khiến ông vừa phấn khích, vừa tò mò.
- Hành động vô tình – Ông bắn hạ con khỉ đực, không lường trước hậu quả.
- Chứng kiến tình cảm của loài vật – Nhìn thấy khỉ cái đau đớn chăm sóc khỉ đực khiến ông bàng hoàng và day dứt.
- Bị khỉ cái tấn công – Một tình huống bất ngờ xảy ra, khiến ông rơi vào hoảng loạn và đối mặt với nguy hiểm thực sự.
- Giằng co giữa sống và chết – Ông chiến đấu để thoát thân, nhưng đồng thời cũng bị đẩy vào trạng thái hoang mang về hành động của mình.
- Thay đổi nhận thức – Từ những trải nghiệm vừa qua, ông dần cảm thấy trống rỗng, mất đi sự hào hứng ban đầu.
- Sự thức tỉnh – Cuộc đi săn không còn mang lại niềm vui mà trở thành một bài học lớn, khiến ông nhìn nhận lại bản thân và những hành động của con người đối với tự nhiên.
- Biểu tượng và ý nghĩa sâu sắc – Cuối cùng, hành trình của ông không chỉ đơn thuần là một cuộc săn bắn mà còn trở thành một chuyến đi khám phá chính mình, với những suy tư sâu sắc về con người và thiên nhiên.
Câu 3 trang 113 Ngữ văn 12 Tập 1
Khi quan sát đàn khỉ giữa khu rừng mùa xuân, ông Diểu có nhiều suy tư sâu sắc về cuộc sống của chúng. Ông nhận ra vẻ đẹp bình dị, gắn kết của đàn khỉ, từ đó dấy lên những suy nghĩ về sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên. Những nhận thức này nhắc nhở chúng ta về trách nhiệm bảo vệ môi trường và trân trọng sự sống của muôn loài. Cá nhân tôi hoàn toàn đồng tình với suy nghĩ đó, bởi thiên nhiên không chỉ là nguồn tài nguyên mà còn là một phần không thể thiếu của sự sống, cần được gìn giữ và bảo vệ.
Câu 4 trang 113 SGK Ngữ văn 12 KNTT
Trước khi đến Hõm Chết, ông Diểu xem thiên nhiên đơn thuần là nơi để con người khai thác, săn bắt. Tuy nhiên, chuỗi sự kiện kỳ lạ tại đây đã làm thay đổi nhận thức của ông. Từ một người săn bắn vì sở thích, ông dần hiểu ra rằng thiên nhiên không chỉ tồn tại để phục vụ con người mà cần được tôn trọng và bảo vệ. Nếu ban đầu ông hành động với sự vô cảm, thì sau những trải nghiệm đó, trong ông đã nhen nhóm lòng trắc ẩn và sự thấu hiểu đối với muôn loài. Sự chuyển biến trong tư duy của ông Diểu chính là một thông điệp quan trọng về việc con người cần chung sống hài hòa với thiên nhiên.
Câu 5 trang 113 SGK Ngữ văn 12 Kết nối tri thức
Chi tiết hoa tử huyền xuất hiện ở cuối truyện không chỉ mang giá trị nghệ thuật mà còn chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc. Nó tượng trưng cho sự tái sinh, sự thuần khiết và niềm hy vọng về sự gắn kết giữa con người với thiên nhiên. Hoa tử huyền không chỉ là một hình ảnh đẹp trong tác phẩm mà còn đóng vai trò như một biểu tượng thể hiện tư tưởng nhân văn của tác giả. Thông qua chi tiết này, tác phẩm để lại dư âm mạnh mẽ, khiến người đọc suy ngẫm về giá trị của thiên nhiên và ý nghĩa của sự sống.
Câu 6 trang 113 Ngữ văn 12 Tập 1 – KNTT
Sự đối lập giữa hình ảnh và tình cảnh của ông Diểu ở đầu và cuối truyện không chỉ là một thủ pháp nghệ thuật mà còn góp phần thể hiện tư tưởng của tác phẩm. Nếu như lúc đầu, ông xuất hiện với dáng vẻ của một người thợ săn dày dạn kinh nghiệm, mạnh mẽ và đầy tự tin, thì đến cuối truyện, ông trở nên tiều tụy, lấm lem, trần trụi cả về nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Từ một kẻ chủ động, làm chủ cuộc săn, ông rơi vào tình thế yếu đuối, bất lực trước sự kỳ vĩ và bí ẩn của thiên nhiên. Sự thay đổi này không chỉ khắc họa quá trình chuyển biến trong nhận thức của nhân vật mà còn gửi gắm thông điệp sâu sắc về mối quan hệ giữa con người và tự nhiên: Thiên nhiên không phải là thứ để con người chinh phục, mà cần được tôn trọng và bảo vệ.
Câu 7 trang 113 SGK Ngữ văn 12 Tập 1
Cả Muối của rừng và Đền thiêng cửa bể đều sử dụng yếu tố kỳ ảo để làm nổi bật chủ đề của mình. Tuy nhiên, cách triển khai chi tiết kỳ ảo trong hai tác phẩm lại có sự khác biệt. Nếu như trong Muối của rừng, các yếu tố kỳ ảo được xây dựng đậm chất huyền bí, gắn liền với thiên nhiên hoang dã và thể hiện sự bé nhỏ của con người trước tự nhiên, thì trong Đền thiêng cửa bể, chi tiết kỳ ảo lại mang màu sắc linh thiêng, liên quan đến niềm tin tâm linh và tín ngưỡng. Chính sự khác biệt này phản ánh phong cách sáng tạo riêng của từng tác giả cũng như những thông điệp khác nhau mà mỗi tác phẩm muốn truyền tải.
Kết nối đọc – viết
Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày suy nghĩ của bạn về vai trò của yếu tố kì ảo trong truyện ngắn Muối của rừng
Trong truyện ngắn Muối của rừng, yếu tố kì ảo đóng vai trò quan trọng trong việc làm nổi bật vẻ đẹp của thiên nhiên và truyền tải những triết lý sâu sắc về con người. Những chi tiết kì ảo giúp tạo nên không gian huyền bí, khiến thiên nhiên trở nên sống động và gần gũi như một thực thể có linh hồn. Nhờ đó, tác phẩm không chỉ mang đến sự hấp dẫn mà còn gợi mở những suy ngẫm về mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên. Yếu tố kì ảo giúp tác giả truyền tải thông điệp về sự hòa hợp, bảo vệ và trân trọng thế giới tự nhiên, từ đó làm sâu sắc thêm giá trị nhân văn của tác phẩm.
Hoàn thành việc soạn bài “Muối của rừng”, chúng ta đã chuẩn bị cho mình một tâm thế sẵn sàng để đắm mình vào không gian thiên nhiên hoang dã, đồng cảm với những khó khăn và nghị lực sống của nhân vật An, và suy ngẫm về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên, giữa sự sống và cái chết, được gợi lên một cách nhẹ nhàng mà thấm thía trong tác phẩm.
