Soạn bài Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ lớp 7 giúp học sinh nắm bắt được nội dung, ý nghĩa và giá trị của bài thơ qua những gợi ý và phân tích chi tiết, từ đó các em cảm nhận được thông điệp về cuộc sống và sự tự do mà tác phẩm muốn truyền tải.
Trước khi đọc
Câu 1 Kể tên một số loài hoa em biết. Em có thể “nhận ra” các loài hoa ấy bằng những cách nào?
Em biết một số loài hoa như: hoa hồng, hoa cúc, hoa sen, hoa mai, hoa lan và hoa hướng dương. Em có thể nhận ra các loài hoa ấy bằng nhiều cách như nhìn vào hình dáng, màu sắc và cánh hoa của chúng. Ngoài ra, mỗi loài hoa còn có mùi hương riêng biệt giúp em phân biệt. Ví dụ, hoa hồng có hương thơm ngọt ngào, hoa sen có mùi thơm nhẹ nhàng, còn hoa cúc thì có hương dịu mát. Em cũng có thể nhận ra hoa qua nơi chúng thường mọc và thời điểm nở hoa trong năm.
Câu 2 Theo em, nhan đề Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ gợi điều gì thú vị?
Theo em, nhan đề Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ gợi ra một hình ảnh rất thú vị và đầy chất thơ. Nó như nói đến việc vừa mơ mộng, tưởng tượng (nhắm mắt), vừa tiếp nhận thế giới xung quanh (mở cửa sổ). Tựa đề này thể hiện sự kết hợp giữa cảm xúc bên trong và những trải nghiệm thực tế, giữa tâm hồn và cuộc sống. Nó cũng gợi ra cách cảm nhận cuộc sống bằng cả trái tim, bằng tình yêu và sự tinh tế. Em nghĩ đây là một nhan đề độc đáo, khơi gợi sự tò mò và cảm xúc nhẹ nhàng trong lòng người đọc.
Đọc văn bản
Theo dõi: những chi tiết trong lời kể về bố của nhân vật tôi.
Bố trồng rất nhiều loài hoa trong vườn, tự tay làm cho tôi một chiếc bình tưới nhỏ xinh. Mỗi lần chơi, bố lại dắt tôi đi chạm vào từng bông hoa, rồi bảo tôi nhắm mắt lại và đoán xem đó là loài hoa nào.
Theo dõi: lời nói, cử chỉ, hành động của các nhân vật.
Tôi đã quen thuộc từng ngóc ngách trong khu vườn, đến mức có thể đi lại nhắm mắt mà vẫn không va vào bất cứ vật gì.
Bố thường chơi trò trốn và đố tôi tìm ra bố.
Hai bố con thường trò chuyện thân thiết, gần gũi như hai người bạn thân thiết.
Suy luận: vì sao nhân vật “tôi” có thể giúp bố cứu được bạn Tí?
Nhân vật “tôi” có khả năng lắng nghe và cảm nhận âm thanh một cách tinh tế. Nhờ tài nghe chuẩn xác, cậu đã định vị đúng nơi bạn Tí đang mắc kẹt khi nghe thấy tiếng kêu cứu của bạn.
Suy luận: vì sao nhân vật “tôi” thích gọi tên bạn Tí và bố?
Cậu bé rất thích gọi tên bố và bạn Tí vì muốn thưởng thức âm thanh phát ra từ những cái tên ấy. Bởi theo lời bố, mỗi cái tên là một bản nhạc riêng biệt.
Khi gọi tên Tí, cậu cảm nhận âm thanh vang lên êm dịu như một khúc hát.
Còn việc gọi tên bố mỗi ngày chỉ đơn giản là để được nghe lại giai điệu thân thương ấy.
Theo dõi: cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật “tôi” khi nghe bố giảng giải về những món quà.
Nhân vật “tôi” cảm thấy vui sướng và biết ơn khi nghe bố nói. Cậu trân trọng từng món quà bố dành cho mình, nhất là món quà lớn nhất – chính là người bố tuyệt vời ấy.
Theo dõi: điều bí mật nhân vật “tôi” muốn chia sẻ là gì?
Bí mật của tôi là khả năng cảm nhận thế giới bằng khứu giác thay vì thị giác. Tôi có thể nhận ra từng loài hoa qua mùi hương của chúng, biết được mùa nào đang đến và hoa nào đang nở. Tôi lắng nghe khu vườn bằng cả tâm hồn mình.
Sau khi đọc
Câu 1 trang 64 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1
Nhân vật “tôi” đã được bố dạy cho một cách cảm nhận đặc biệt để nhận biết các loài hoa trong vườn: không phải bằng mắt mà bằng đôi tay và khứu giác. Cậu học cách sờ vào từng cánh hoa, thân cây và nhận ra loài hoa qua mùi hương riêng của nó.
Câu 2 trang 64 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1
Hình ảnh người bố hiện lên chủ yếu qua lời kể của nhân vật “tôi”. Việc lựa chọn ngôi kể này không chỉ giúp người đọc hiểu rõ tính cách của bố mà còn thể hiện tình cảm sâu sắc, ấm áp mà “tôi” dành cho ông.
Câu 3 trang 64 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1
Người bố trong truyện là một người kiên nhẫn, yêu thương con. Ông dạy con cách cảm nhận vẻ đẹp của thiên nhiên qua các giác quan, đối xử với con như một người bạn thân thiết, và luôn coi con là món quà quý giá nhất trong cuộc đời.
Ông cũng là người biết yêu thương và trân trọng bạn của con – bạn Tí – dù món quà Tí tặng rất giản dị. Đồng thời, ông còn là người yêu thiên nhiên, thích trồng hoa và cảm nhận sự sống từ khu vườn.
→ Có thể thấy, người bố là một người cha gần gũi, tình cảm, có tâm hồn giàu cảm xúc và đầy lòng nhân hậu.
Câu 4 trang 64 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1
“Tôi” nghe thấy tiếng bạn Tí kêu cứu là nhờ đã quen với việc nhắm mắt để cảm nhận thế giới bằng tai. Nhờ luyện tập thường xuyên, “tôi” có thể nhận ra âm thanh phát ra từ đâu, ở khoảng cách bao xa, và chính điều này đã giúp em kịp thời phát hiện và cứu được bạn.
Câu 5 trang 64 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1
– Những chi tiết thể hiện cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật “tôi” dành cho bố:
Rất yêu thương và gắn bó với bố.
Trân trọng từng hành động nhỏ bố làm cho mình như tặng bình tưới, dạy cách cảm nhận hoa lá trong vườn.
Bố là món quà tuyệt vời và to lớn nhất đối với “tôi”.
– Những chi tiết cho thấy tình cảm của “tôi” với bạn Tí:
Xem Tí là người bạn thân thiết nhất, sẵn lòng chia sẻ những niềm vui và bí mật giữa hai bố con.
Thích gọi tên bạn vì cảm thấy cái tên ấy có âm thanh rất đẹp, đầy cảm xúc.
→ Qua đó, ta thấy nhân vật “tôi” là người nhạy cảm, sống tình cảm, biết yêu thương bố và quý mến bạn bè.
Câu 6 trang 64 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1
Khi “tôi” vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ, cậu cảm nhận được những điều kỳ diệu: âm thanh bước chân, mùi hương của các loài hoa, hình ảnh khu vườn hiện lên trong tâm trí như thể đang nhìn thấy thật sự.
→ Những khám phá ấy mang lại niềm hạnh phúc giản dị, góp phần làm phong phú tâm hồn nhân vật “tôi” và khiến cuộc sống thường ngày thêm ý nghĩa.
Câu 7 trang 64 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1
Em hoàn toàn đồng ý với quan điểm của người bố về những “món quà”. Bởi giá trị của món quà không nằm ở vật chất, mà ở tình cảm, cách người ta trao và nhận. Chính sự yêu thương, chân thành khiến món quà trở nên đáng quý và ý nghĩa hơn bao giờ hết.
Viết kết nối với đọc
Viết đoạn văn (khoảng 5 – 7 câu) về một “món quà” em đặc biệt yêu thích:
Món quà em đặc biệt yêu thích là một chiếc đồng hồ nhỏ mà mẹ tặng em vào ngày sinh nhật lần thứ mười hai. Chiếc đồng hồ có dây màu xanh da trời – màu mà em yêu thích nhất – và mặt tròn xinh xắn, bên trong có hình chú mèo dễ thương đang mỉm cười. Nó không chỉ giúp em xem giờ mỗi ngày mà còn là vật nhắc nhở em phải quý trọng thời gian. Mỗi lần nhìn vào chiếc đồng hồ, em lại nhớ đến ánh mắt ấm áp và nụ cười dịu dàng của mẹ khi trao món quà ấy cho em. Dù món quà không đắt tiền nhưng với em, đó là kỷ vật vô giá, chứa đựng tình cảm yêu thương và sự quan tâm của mẹ. Em luôn giữ gìn chiếc đồng hồ cẩn thận và mang theo mỗi khi đi học. Nhờ có món quà này, em học được cách sống đúng giờ, biết trân trọng những điều giản dị nhưng ý nghĩa trong cuộc sống.
Qua bài soạn Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ, học sinh không chỉ hiểu rõ nội dung và giá trị nghệ thuật của bài thơ mà còn cảm nhận sâu sắc thông điệp về sự tự do và khát vọng sống. Đây là cơ hội để rèn luyện kỹ năng phân tích văn học và phát triển tư duy sáng tạo.
