Soạn bài Trao duyên Cánh Diều 11 không còn là thử thách với bộ tài liệu đầy đủ, chi tiết này! Bài viết phân tích sâu tâm trạng đau đớn của Thúy Kiều, giải mã nghệ thuật dùng từ độc đáo của Nguyễn Du, kèm đáp án SGK bám sát chương trình mới. Khám phá ngay sơ đồ tư duy trực quan, video giảng dạy sinh động và bí kíp tránh lỗi thường gặp từ giáo viên Ngữ văn hàng đầu. Tối ưu hóa việc ôn tập với hệ thống đề luyện tập đa dạng và gợi ý viết đoạn văn mẫu.
Đọc văn bản
Câu 1 trang 45 SGK Ngữ Văn lớp 11 tập 1
Lời nói: “Cậy em” – bày tỏ sự nhờ cậy tha thiết, đặt Thúy Vân vào thế khó có thể từ chối.
Hành động: “Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa” – thể hiện sự trân trọng, nhún nhường, như một lời khẩn cầu đầy chân thành.
Lí lẽ: Kiều nhắc đến cảnh tình duyên lỡ dở của mình, những biến cố bất ngờ trong cuộc đời, đồng thời nhấn mạnh đạo hiếu và tình nghĩa gia đình: “Giữa đường đứt gánh tương tư”, “Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai”, “Ngày xuân em hãy còn dài”.
⟶ Lập luận chặt chẽ, giàu sức thuyết phục, thể hiện sự thông minh, sắc sảo của Thúy Kiều, đồng thời bộc lộ tấm lòng hi sinh cao cả, hiếu nghĩa vẹn toàn.
Câu 2 trang 45 SGK Ngữ Văn lớp 11 tập 1
Những kỷ vật tình yêu mà Thúy Kiều đã gửi gắm gồm: chiếc vành, bức tờ mây, phím đàn, mảnh hương nguyền. Những kỷ vật này không chỉ là minh chứng cho tình yêu sâu sắc của nàng với Kim Trọng mà còn chứa đựng bao nhiêu tâm tư, nỗi lòng của một cuộc tình dang dở.
Câu 3 trang 45 SGK Ngữ Văn lớp 11 tập 1
Thúy Kiều đau đáu nghĩ về tình yêu sâu nặng mà nàng dành cho Kim Trọng, lo sợ rằng tình cảm ấy sẽ mãi dang dở và không trọn vẹn.
Câu 4 trang 45 SGK Ngữ Văn lớp 11 tập 1
Thúy Kiều trò chuyện với chính bản thân mình.
Nàng bày tỏ nỗi xót xa về số phận éo le, đầy bi kịch của mình—một cuộc đời lắm gian truân, truân chuyên và nhiều bất hạnh.
Tâm trạng: Kiều vô cùng đau đớn, tuyệt vọng khi nghĩ về tình yêu dang dở với Kim Trọng, cảm thấy xót xa cho số phận nghiệt ngã của mình.
Sau khi đọc
Câu 1 trang 47 SGK Ngữ Văn lớp 11 tập 1
Phần 1 (12 câu đầu): Thúy Kiều mở lời thuyết phục và trao duyên cho Thúy Vân.
Phần 2 (14 câu tiếp theo): Kiều gửi lại những kỷ vật tình yêu và dặn dò em gái.
Phần 3 (phần còn lại): Kiều đau đớn tột cùng, tự than trách và độc thoại về số phận bi thương.
Câu 2 trang 47 SGK Ngữ Văn lớp 11 tập 1
Lời lẽ trao duyên:
Từ “cậy” thể hiện sự khẩn thiết, đau đớn và tuyệt vọng của Kiều khi đặt niềm tin vào Thúy Vân.
Từ “chịu” mang sắc thái nài nỉ, gần như bắt buộc, cho thấy Kiều không để Vân có cơ hội từ chối.
Hành động:
Kiều lạy, thưa với em gái, thể hiện thái độ kính cẩn, trang trọng như một sự cầu xin tha thiết.
Hành động này khiến lời nói của Kiều trở nên thiêng liêng, nặng tình, khó lòng từ chối.
Lí lẽ trao duyên:
Kiều kể lại mối tình sâu nặng với Kim Trọng, lý do tan vỡ và hoàn cảnh éo le buộc nàng phải đưa ra quyết định đau lòng:
“Khi ngày… chén thề” → Nhắc lại những kỷ niệm yêu thương.
“Sự đâu… bất kì” → Xót xa vì biến cố bất ngờ, khiến tình duyên tan vỡ.
“Hiếu tình… vẹn hai” → Dằn vặt giữa chữ hiếu và chữ tình.
Kiều dùng điển tích, thành ngữ như “Giữa đường đứt gánh tương tư”, “Mối tơ thừa”, “Quạt ước, chén thề” để gợi lên hình ảnh một mối tình đẹp nhưng mong manh, lỡ dở và đầy bi kịch.
Câu 3 trang 47 SGK Ngữ Văn lớp 11 tập 1
Hành động trao duyên của Thúy Kiều không chỉ thể hiện sự hy sinh mà còn làm tăng thêm nỗi đau đớn và tuyệt vọng trong lòng nàng. Khi nhờ cậy Thúy Vân, Kiều ý thức rõ ràng rằng mình đã đánh mất tình yêu đẹp đẽ với Kim Trọng, nhưng trái tim nàng vẫn không thể nguôi ngoai. Điều đó càng nhấn mạnh bi kịch của Kiều: dù chấp nhận hy sinh vì chữ hiếu, nàng vẫn không thể dứt bỏ tình cảm chân thành dành cho Kim Trọng.
Câu 4 trang 47 SGK Ngữ Văn lớp 11 tập 1
Những kỷ vật mà Thúy Kiều để lại không chỉ là minh chứng cho mối tình sâu nặng với Kim Trọng, mà còn là cách nàng lưu giữ những ký ức đẹp đẽ về tình yêu đã qua. Dù trao duyên cho Thúy Vân, Kiều vẫn giữ trọn vẹn tình cảm với Kim Trọng, chỉ đành gửi lại duyên phận, còn tấm lòng nàng vẫn mãi hướng về chàng.
Câu 5 trang 47 SGK Ngữ Văn lớp 11 tập 1
Trong đoạn trích, Thúy Kiều trò chuyện với Thúy Vân, chính bản thân mình và Kim Trọng.
Ban đầu, Kiều nói với Thúy Vân bằng những lời lẽ khẩn thiết, tha thiết thuyết phục em nhận lời kết duyên thay mình. Tâm trạng nàng lúc này là đau đớn nhưng vẫn cố giữ sự bình tĩnh.
Sau khi trao kỷ vật, lời của Kiều chuyển sang trạng thái độc thoại nội tâm, dù Vân vẫn còn đó nhưng nàng không còn hướng đến em gái nữa. Nỗi đau mất đi tình yêu trào dâng khiến Kiều như chìm vào thế giới riêng của mình.
Cuối cùng, trong cơn tuyệt vọng, Kiều tưởng như đang nói với Kim Trọng, thể hiện sự quằn quại trong tâm hồn, tiếc nuối mối duyên dang dở. Lúc này, nàng đã mất đi nhận thức về thực tại, chỉ còn lại nỗi đau tột cùng của một người con gái bị số phận nghiệt ngã vùi dập.
Câu 6 trang 47 SGK Ngữ Văn lớp 11 tập 1
Ẩn dụ: Các hình ảnh như “đứt gánh tương tư”, “mối tơ thừa” gợi lên nỗi đau chia lìa, tình yêu dang dở.
So sánh, ẩn dụ: “Phận sao phận bạc như vôi/ Đã đành nước chảy hoa trôi lỡ làng” – so sánh số phận Kiều với vôi bạc, nước chảy hoa trôi, thể hiện sự bấp bênh, trôi dạt và bất hạnh.
Độc thoại nội tâm: Làm nổi bật nỗi giằng xé trong tâm hồn Kiều khi cố gắng cắt đứt tình cảm nhưng vẫn không thể nguôi ngoai nỗi đau xa cách Kim Trọng. Những câu như “Duyên này thì giữ, vật này của chung”, “Dù em nên vợ nên chồng/ Xót người mệnh bạc ắt lòng chẳng quên” thể hiện sự dằn vặt, tiếc nuối của nàng khi trao duyên nhưng vẫn giữ tình yêu.
⟶ Các biện pháp nghệ thuật này giúp khắc họa sâu sắc bi kịch tâm lý của Thúy Kiều, khiến người đọc cảm nhận được nỗi đau và sự bất lực của nàng trước số phận trớ trêu.
Câu 7 trang 47 sgk Ngữ Văn lớp 11 tập 1
Trong đoạn trích Trao duyên, Thúy Kiều hiện lên là một người con gái hiếu thảo, giàu tình yêu thương nhưng cũng đầy đau khổ và bất hạnh. Vì chữ hiếu, nàng chấp nhận hi sinh tình yêu của mình với Kim Trọng để cứu gia đình khỏi cảnh hoạn nạn. Hành động trao duyên cho Thúy Vân không chỉ thể hiện sự bất lực mà còn là nỗi đau xé lòng khi phải từ bỏ tình yêu đích thực. Những lời dặn dò và tâm trạng đau đớn của Kiều khiến người đọc xót xa, đồng cảm với số phận éo le của nàng. Qua đó, ta càng cảm nhận được tài năng bậc thầy của Nguyễn Du trong việc khắc họa tâm lý nhân vật và phản ánh xã hội phong kiến bất công.
