Tôi đi học là một trong những văn bản giàu cảm xúc, gợi nhớ ký ức trong sáng của tuổi học trò. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giúp bạn soạn bài Tôi đi học lớp 8 theo cách ngắn gọn, dễ hiểu và bám sát chương trình Ngữ văn mới. Nội dung gồm tóm tắt, phân tích chi tiết và gợi ý trả lời câu hỏi SGK, giúp học sinh chuẩn bị bài hiệu quả và cảm nhận sâu sắc hơn về những rung động đầu đời qua ngòi bút của Thanh Tịnh.
Chuẩn bị
Yêu cầu trang 14 sgk Ngữ Văn lớp 8 tập 1
Khi đọc truyện:
Tóm tắt: “Tôi đi học” là một câu chuyện ngắn, được thuật lại qua những ký ức của nhân vật chính về lần đầu tiên đến trường. Truyện diễn ra theo một mạch thời gian rõ ràng, mô tả lại những cảm xúc hồi hộp, vừa mừng vừa lo của nhân vật khi đối diện với những điều mới mẻ: con đường, sách vở, trang phục mới, bạn bè mới. Mặc dù có sự lạ lẫm, nhưng tất cả đều mang một vẻ thân quen, tạo nên không khí trang nghiêm, giúp nhân vật chính tự tin bước vào ngày đầu tiên ở trường.
Nhân vật chính: Nhân vật “tôi” là nhân vật trung tâm trong truyện. Thông qua các tình huống, hành động và suy nghĩ của “tôi”, tác giả xây dựng một hình ảnh rất thật và sống động, từ đó khắc họa tâm trạng và cảm xúc trong tâm hồn của nhân vật.
Ngôn ngữ trần thuật: Cách sử dụng ngôn từ trong tác phẩm rất tinh tế, mang đậm dấu ấn cá nhân của nhà văn. Ngôn ngữ này không chỉ kể lại câu chuyện mà còn thể hiện cái nhìn của tác giả đối với cuộc sống, tình cảm của nhân vật, từ đó khiến người đọc có thể cảm nhận sâu sắc về những diễn biến trong câu chuyện.
Cảm xúc trong ngày đầu đi học: Ngày đầu tiên bước vào trường, tôi trải qua không ít cảm giác bối rối và lo lắng. Mọi thứ đều mới lạ, và tôi cảm thấy nhớ nhà, lo sợ không thể hòa nhập được với các bạn. Cảm giác sợ hãi đôi khi khiến tôi cảm thấy nhỏ bé và yếu đuối trong không gian đầy ắp sự khác biệt.
Nhà văn Thanh Tịnh:
Tiểu sử: Thanh Tịnh, tên thật là Trần Văn Ninh, sinh năm 1911 tại xóm Gia Lạc, gần sông Hương, ngoại ô thành phố Huế. Ông là một nhà văn, nhà thơ nổi tiếng trong văn học Việt Nam hiện đại.
Sự nghiệp: Bắt đầu sự nghiệp từ năm 1933, Thanh Tịnh đã có nhiều năm làm việc tại các cơ quan nhà nước, sau đó theo nghề dạy học và viết văn. Các tác phẩm của ông thường mang nét tinh tế, nhẹ nhàng và trong sáng, phản ánh vẻ đẹp của con người và cảnh vật qua lăng kính của cảm xúc và suy tư. Một số tác phẩm tiêu biểu của ông bao gồm Hận chiến trường, Quê mẹ, Ngậm ngải tìm trầm.
Giải thưởng: Được tôn vinh với Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật vào năm 2007, Thanh Tịnh đã để lại một dấu ấn sâu đậm trong lòng người đọc và nền văn học Việt Nam.
Đọc hiểu
Trả lời câu hỏi giữa bài
Câu 1 trang 14 SGK Ngữ Văn lớp 8 tập 1
Những hình ảnh gợi nhớ trong lòng nhân vật “tôi” bao gồm cảnh sắc của mùa thu sắp tàn, khi những chiếc lá vàng rơi rụng đầy khắp con đường, và bầu trời mờ mờ với những đám mây nhẹ nhàng trôi.
Câu 2 trang 15 SGK Ngữ Văn lớp 8 tập 1
Tranh minh họa mô tả cảnh nhân vật “tôi” được mẹ dẫn đi trên con đường làng quen thuộc để đến trường. Cảnh sắc mùa thu đang dần tàn với những chiếc lá rụng khắp nơi, tạo nên không gian đặc trưng của thời điểm ấy.
Câu 3 trang 15 SGK Ngữ Văn lớp 8 tập 1
Cảnh vật vào buổi sáng sớm mùa thu với sương mù bao phủ, gió lạnh se se, con đường quen thuộc mà mẹ vẫn thường dẫn đi bỗng trở nên khác lạ trong mắt nhân vật “tôi”, vì cảm giác thay đổi trong chính nội tâm của mình.
Câu 4 trang 16 SGK Ngữ Văn lớp 8 tập 1
Phần (2) kể về cảm giác ngại ngùng, e thẹn và tâm trạng lo lắng của nhân vật “tôi” cùng các bạn khi nghe ông đốc trường Mỹ Lý dặn dò về năm học mới và dẫn các em vào lớp học.
Câu 5 trang 16 SGK Ngữ Văn lớp 8 tập 1
Các hình ảnh so sánh:
Họ giống như những chú chim non đứng trên bờ tổ, nhìn về phía chân trời rộng lớn, muốn bay lên nhưng lại còn bỡ ngỡ và sợ hãi.
Họ thầm mong muốn và ước ao được như những học sinh cũ, đã quen thuộc với lớp học, thầy cô, để không còn cảm giác e dè trong môi trường mới mẻ này.
Họ lúc co lại một chân, lúc lại vươn người ra như thể đang đá một quả bóng tưởng tượng.
Câu 6 trang 16 SGK Ngữ Văn lớp 8 tập 1
Khi bị gọi tên, tâm trạng của nhân vật “tôi” trở nên hoang mang, bối rối, cảm giác như trái tim ngừng đập và trong khoảnh khắc, nhân vật quên đi cả sự hiện diện của mẹ phía sau mình.
Câu 7 trang 17 SGK Ngữ Văn lớp 8 tập 1
Hình ảnh: Ông đốc nhìn chúng tôi bằng ánh mắt dịu dàng và đầy cảm động.
Lời nói: Ông ân cần, nhẹ nhàng dặn dò các em học sinh.
Câu 8 trang 17 SGK Ngữ Văn lớp 8 tập 1
Các bạn nhỏ khóc vì phải xếp hàng vào lớp, điều đó có nghĩa là các bạn phải rời xa vòng tay ấm áp của người thân để bước vào một cuộc sống mới với những bài học đầu tiên.
Câu 9 trang 17 SGK Ngữ Văn lớp 8 tập 1
Sự thay đổi trong tâm trạng của nhân vật “tôi” trong phần (3) được thể hiện qua:
Cảm giác hồi hộp, bỡ ngỡ dâng lên khi nhân vật bước vào lớp học, cảm nhận được một mùi hương lạ từ trong không gian lớp học.
Mắt hướng về những bức tranh treo trên tường, thấy một cái gì đó mới mẻ và thú vị.
Không còn cảm giác xa lạ khi ngồi cạnh một bạn mà trước đó chưa hề quen biết.
Chăm chú nhìn lên bàn, theo dõi thầy viết và tự mình đánh vần theo.
Trả lời câu hỏi cuối bài
Câu 1 trang 18 SGK Ngữ Văn lớp 8 tập 1
Trả lời:
Đáp án B. Kể lại sự việc đơn giản, đời thường nhưng đầy chất thơ.
Câu 2 trang 18 SGK Ngữ Văn lớp 8 tập 1
Cảnh vật trong truyện được nhìn qua con mắt của nhân vật “tôi” và được nhớ lại theo trình tự thời gian: từ hiện tại trở về quá khứ. Truyện bắt đầu bằng tiết trời cuối thu, hình ảnh em nhỏ đi học, tiếp đến là dòng hồi tưởng về con đường cùng mẹ đi tới trường, cảm giác khi nhìn thấy ngôi trường trong ngày khai giảng, và cuối cùng là tâm trạng hồi hộp của nhân vật “tôi” khi ngồi vào chỗ trong tiết học đầu tiên.
Một số chi tiết nổi bật trong cảnh vật phần (1):
Trong không khí cuối thu, những chiếc lá rụng đầy ngoài đường, bầu trời mờ mịt với các đám mây lơ lửng.
Buổi sáng đầy sương và gió lạnh, trên con đường làng dài và hẹp.
Dọc đường, tôi thấy vài cậu bé cùng tuổi, ăn mặc chỉn chu, vui vẻ gọi tên nhau và trao đổi sách vở, khiến tôi cảm thấy thèm muốn.
Câu 3 trang 18 SGK Ngữ Văn lớp 8 tập 1
Sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi” trong ngày đầu tiên đến lớp:
Tâm trạng trên con đường đến trường: Nhân vật “tôi” cảm thấy trang trọng và nghiêm túc, trong lòng tràn ngập niềm vui khi được mẹ âu yếm dẫn đi trên con đường làng quen thuộc. Cậu bé tự hào về sự trưởng thành của mình khi cảm nhận được sự lớn khôn.
Tâm trạng khi đứng trước ngôi trường: Khi tới trường, cậu bé cảm thấy càng hồi hộp và bỡ ngỡ. Trường học trong mắt cậu vừa xinh đẹp, vừa trang nghiêm, khiến cậu có cảm giác vừa lạ lẫm, vừa ngợp trước không gian rộng lớn. Cũng như bao bạn nhỏ khác, cậu bé đứng gần người thân, chỉ dám nhìn xung quanh một cách dè dặt và đi những bước chân nhẹ nhàng.
Tâm trạng khi trống trường vang lên: Khi nghe tiếng trống, cậu bé cảm thấy lạc lõng, vụng về và lúng túng. Cảm giác hồi hộp tăng lên đến mức khiến trái tim cậu như ngừng đập khi nghe tên mình được xướng lên.
Tâm trạng khi vào lớp học: Khi bước vào lớp học, cậu cảm thấy hồi hộp và bỡ ngỡ. Mọi thứ trong lớp, từ các bức tranh treo tường đến không gian xung quanh, đều mới mẻ và thú vị.
Tác dụng của câu văn miêu tả và hình ảnh so sánh: Việc sử dụng câu văn miêu tả và hình ảnh so sánh đã giúp làm nổi bật và khắc họa sâu sắc tâm trạng của nhân vật “tôi”. Những hình ảnh sinh động và lời miêu tả tinh tế đã làm tăng tính biểu cảm, lột tả được những cung bậc cảm xúc phức tạp của cậu bé trong ngày đầu tiên đến trường.
Câu 4 trang 18 SGK Ngữ Văn lớp 8 tập 1
Về nội dung: Truyện được kể qua dòng hồi tưởng của nhân vật “tôi”, với những cảm xúc và diễn biến tâm trạng thay đổi theo từng khoảnh khắc. Cách tác giả xây dựng nhân vật với những mối quan hệ giản dị, chân thành nhưng cũng đầy ấm áp và sâu sắc làm cho câu chuyện trở nên giàu cảm xúc.
Người thầy được miêu tả “với cặp mắt hiền từ và cảm động”.
Những người bạn thuở nhỏ với những kỷ niệm khó quên, và cả những người bạn mới quen.
Người mẹ với tình yêu thương vô bờ bến dành cho con, được thể hiện qua những miêu tả tinh tế và cảm động của tác giả.
Về hình thức, ngôn ngữ: Truyện sử dụng ngôn từ giàu cảm xúc, giọng điệu nhẹ nhàng và các hình ảnh so sánh độc đáo. Các từ láy được sử dụng để miêu tả khung cảnh thiên nhiên và làm nổi bật cảm xúc của nhân vật “tôi”, từ đó tái hiện sinh động cảm giác bỡ ngỡ và rụt rè trong ngày đầu đến trường.
Hình ảnh so sánh: “…như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng,” “…như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi,” “…như con chim non đứng bên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay nhưng còn ngập ngừng e sợ…”
Việc sử dụng từ láy trong miêu tả thiên nhiên và cảm xúc nhân vật đã tạo nên không gian thơ mộng, giàu hình ảnh, khiến độc giả dễ dàng cảm nhận được tâm trạng của nhân vật trong ngày tựu trường.
Câu 5 trang 18 SGK Ngữ Văn lớp 8 tập 1
Văn bản “Tôi đi học” được viết từ những kỷ niệm ngọt ngào của tuổi thơ, đặc biệt là ngày đầu tiên đến trường. Những trang văn này không chỉ đơn giản là kể lại cảm xúc của nhân vật “tôi”, mà còn phản ánh tâm trạng của biết bao người đã từng trải qua ngày đầu tiên đến trường dưới mái hiền hòa của thầy cô và bạn bè. Nhà văn Thanh Tịnh đã thay lời chúng ta nói lên cảm xúc của mình về một ngày đầy xúc động và lưu luyến ấy, khiến bất kỳ ai đã đọc qua cũng cảm nhận được chính cảm xúc ấy, như thể đó là trải nghiệm của chính mình. Chính sức mạnh và sự lan tỏa của truyện ngắn trữ tình này vẫn còn có giá trị trong cuộc sống hiện tại, giúp chúng ta nhớ lại những ngày đầu tiên đầy hứng khởi và bỡ ngỡ.
Câu 6 trang 18 SGK Ngữ Văn lớp 8 tập 1
Dựa trên trải nghiệm của chính mình, nếu em là “người bạn tí hon” ngồi cạnh nhân vật “tôi” trong truyện, em sẽ nói với “tôi”: “Chào cậu! Ngày đầu tiên đi học thật nhiều cảm xúc phải không? Chắc chắn đây là một ngày đặc biệt mà cậu sẽ không bao giờ quên trên con đường học tập của mình. Hy vọng rằng cậu sẽ có những trải nghiệm tuyệt vời tại ngôi trường này, với những người bạn dễ mến và những bài học quý giá. Đặc biệt, tớ sẽ luôn ngồi bên cạnh cậu, đồng hành và cùng nhau tạo nên những kỷ niệm thật đẹp trong suốt năm học này. Cùng nhau học tập thật tốt nhé, và chúng ta sẽ tạo nên những khoảnh khắc đáng nhớ tại nơi này!”
Với phần soạn bài Tôi đi học lớp 8 trên đây, hy vọng học sinh có thể dễ dàng nắm bắt được những ý chính, cảm nhận được vẻ đẹp trong từng câu chữ và thấy được sự tinh tế trong cách miêu tả tâm trạng của nhân vật. Chúc các bạn học tốt và có những giờ học đầy hứng thú với tác phẩm này
