Bạn đang cần soạn bài Thần trụ trời (SGK Chân trời sáng tạo – lớp 10) thật nhanh, thật ngắn mà vẫn đủ ý? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm chắc nội dung chính, hiểu được ý nghĩa truyền thuyết và trả lời câu hỏi SGK một cách logic, dễ nhớ. Học văn không khó – chỉ cần đúng cách!
Trước khi đọc
Câu hỏi trang 13 Ngữ văn 10 – Chân trời sáng tạo
| Truyện | Mô tả |
| Truyện Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng | Đây là câu chuyện thần thoại đặc trưng của văn hóa Việt, giúp lý giải những đặc tính của Mặt Trời, Mặt Trăng và một số hiện tượng thiên nhiên khác theo cách nhìn nhận của người xưa. |
| Sự tích cây lúa | Truyện này kể về nguồn gốc cây lúa, giải thích sự ra đời và vai trò quan trọng của lúa gạo trong đời sống con người, được nhìn nhận qua lăng kính dân gian. |
| Thần Trụ trời | Thần thoại Thần Trụ Trời là một trong những truyện cổ xưa được truyền miệng rộng rãi trong dân gian Việt Nam, nội dung giải thích sự hình thành của thế giới tự nhiên bao la, bao gồm biển cả, sông hồ, núi non,… |
Đọc văn bản
Câu 1. Tưởng tượng: Bạn hình dung như thế nào về vị thần Trụ trời?
Theo trí tưởng tượng của em, Thần Trụ Trời là một vị thần có vóc dáng khổng lồ, cao lớn đến mức đầu chạm trời, chân đứng vững trên mặt đất. Mỗi bước chân của thần có thể băng qua cả những vùng đất rộng lớn, từ đỉnh núi này sang đỉnh núi khác.
Với sức mạnh phi thường, thần dùng đôi tay rắn chắc để đào đất, đập đá, rồi chất thành một cây cột khổng lồ chống đỡ bầu trời. Sự vững chãi và kiên định của thần khiến cho trời và đất dần tách rời nhau, tạo nên thế giới như ngày nay.
→ Thần Trụ Trời mang trong mình sức mạnh siêu nhiên, có khả năng thực hiện những điều vĩ đại mà con người bình thường không thể làm được.
Câu 2. Tưởng tượng: Trời và đất thay đổi như thế nào sau khi có cột chống trời?
Khi cột chống trời được dựng lên, vũ trụ bắt đầu có những biến đổi rõ rệt:
+ Bầu trời dần được đẩy cao lên, mở ra một không gian rộng lớn, thoáng đãng.
+ Trời và đất không còn nhập nhằng trong hỗn độn mà được phân tách rõ ràng.
+ Đất trở thành một mặt phẳng rộng lớn, như một chiếc mâm vuông, còn trời thì như một chiếc bát khổng lồ úp lên trên.
+ Đường ranh giới giữa trời và đất được gọi là chân trời – nơi con người có thể nhìn thấy nhưng không bao giờ chạm đến.
→ Sự xuất hiện của cột chống trời đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong sự hình thành vũ trụ theo quan niệm của người xưa.
Câu 3. Suy luận: Bạn có nhận xét gì về cách kết thúc truyện?
Truyện kết thúc bằng những câu hát dân gian, liệt kê tên các vị thần đã góp công tạo dựng thế gian.
Đây là một cách kết thúc đặc biệt, mang đậm dấu ấn văn hóa dân gian. Những câu hát không chỉ tổng kết công lao của các vị thần mà còn nhấn mạnh vai trò quan trọng của Thần Trụ Trời – người có công lớn nhất trong việc phân tách trời đất, tạo lập thế giới.
Qua cách kết thúc này, dân gian đã khẳng định niềm tin về nguồn gốc vũ trụ, đồng thời thể hiện sự biết ơn và ngưỡng mộ đối với sức mạnh phi thường của các vị thần.
Sau khi đọc
Câu 1 trang 14 Ngữ văn lớp 10 CTST
| Không gian | Thời gian |
| Phạm vi rộng lớn: Trời và Đất
Tính chất chung chung, không có cụ thể địa điểm. |
Mốc thời gian không rõ ràng: “Thủa ấy”, “từ đó”
Thời gian mang tính định tính, không xác định thời điểm chính xác. |
Câu 2 trang 14 sgk Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo
Thần Trụ Trời mang đầy đủ những đặc trưng của truyện thần thoại, thể hiện qua không gian, cốt truyện và hệ thống nhân vật:
- Chủ đề: Truyện giải thích sự hình thành vũ trụ, nguồn gốc của trời đất và các hiện tượng tự nhiên theo trí tưởng tượng của người xưa.
- Không gian: Không gian rộng lớn, bao trùm cả trời đất, vũ trụ chưa hoàn thiện, chưa có sự phân định rạch ròi.
- Thời gian: Thuở sơ khai, thời kỳ huyền bí, không xác định thời điểm cụ thể.
- Cốt truyện: Xoay quanh quá trình sáng tạo trời đất của một vị thần khổng lồ với những hành động phi thường.
- Nhân vật: Nhân vật chính là vị thần có sức mạnh siêu nhiên – đặc trưng thường thấy trong thần thoại.
- Tính thống nhất: Các chi tiết trong truyện liên kết chặt chẽ, góp phần lý giải sự hình thành thế giới theo quan niệm dân gian.
→ Với những đặc điểm trên, Thần Trụ Trời được xếp vào thể loại thần thoại – dòng truyện kể dân gian ra đời sớm nhất, phản ánh cách con người thời cổ lý giải về nguồn gốc vũ trụ.
Câu 3 trang 14 Văn lớp 10 tập 1
Theo truyền thuyết, Thần Trụ Trời đã một mình thực hiện công cuộc tạo lập trời đất. Thần tự mình khai phá, đào bới đất đá, rồi dùng sức mạnh phi thường để xây nên một cột trụ vô cùng lớn và cao ngất, có thể chống đỡ được cả bầu trời. Trong quá trình đó, thần không ngừng nghỉ, miệt mài đào đắp, khiến cột đá ngày càng cao hơn, vươn tới tận những đám mây xanh trên cao. Khi bầu trời đã được nâng lên và cố định, Thần Trụ Trời đã phá bỏ cột trụ ấy. Đất đá từ cột trụ bị phá được thần ném đi khắp mọi nơi, từ đó hình thành nên núi non, gò đồi, sông ngòi, làm cho mặt đất trở nên gồ ghề, đa dạng chứ không còn bằng phẳng như thuở ban đầu.
Qua quá trình tạo lập trời đất đầy gian nan và vĩ đại này, có thể thấy Thần Trụ Trời là một nhân vật mang những phẩm chất đặc biệt. Thần sở hữu năng lực phi thường, ý chí kiên định, vượt qua mọi khó khăn để hoàn thành mục tiêu. Đồng thời, thần cũng thể hiện sự mạnh mẽ, tài năng và có công lao to lớn đối với việc hình thành nên thế giới tự nhiên.
Câu 4 trang 14 sgk Ngữ văn lớp 10
Truyện Thần Trụ Trời kể về quá trình hình thành vũ trụ, giải thích sự xuất hiện của trời, đất và các hiện tượng tự nhiên theo quan niệm dân gian. Câu chuyện nhấn mạnh vai trò của Thần Trụ Trời và các vị thần khác trong việc tạo lập thế giới, phản ánh trí tưởng tượng phong phú của con người thời cổ đại khi lý giải về nguồn gốc vạn vật.
Câu 5 trang 14 sgk Ngữ văn lớp 10 tập 1
Cách giải thích của truyện mang đậm yếu tố tưởng tượng, được xây dựng dựa trên sự quan sát tự nhiên nhưng chưa có cơ sở khoa học. Những hình ảnh như thần đội trời, dựng cột chống trời mang tính hư cấu, thể hiện tư duy sơ khai của con người khi chưa có hiểu biết khoa học về vũ trụ.
Ngày nay, với sự phát triển của khoa học, con người đã có những lý giải chính xác hơn về sự hình thành vũ trụ, như thuyết Big Bang hay các nghiên cứu thiên văn học. Vì vậy, cách lý giải trong thần thoại không còn phù hợp theo góc nhìn khoa học, nhưng vẫn có giá trị về mặt văn hóa, phản ánh thế giới quan của người xưa.
Câu 6 trang 14 Ngữ văn lớp 10 tập 1
Cách miêu tả đất và trời trong truyện Thần Trụ Trời gợi nhớ đến truyền thuyết Sự tích bánh chưng, bánh giầy của người Việt Nam.
Truyền thuyết kể rằng vua Hùng thứ sáu muốn chọn người kế vị nên ra lệnh cho các con tìm lễ vật dâng cúng tổ tiên. Trong khi các hoàng tử khác mang đến những món ngon vật lạ, Lang Liêu – người con nghèo khó nhất – chỉ có thể làm bánh từ gạo nếp, đậu xanh và thịt lợn. Dưới sự gợi ý của thần, chàng tạo ra hai loại bánh: bánh giầy tròn tượng trưng cho trời, bánh chưng vuông đại diện cho đất. Nhà vua rất hài lòng và quyết định truyền ngôi cho Lang Liêu. Từ đó, bánh chưng và bánh giầy trở thành món ăn truyền thống trong ngày Tết.
Điểm tương đồng giữa hai tác phẩm:
- Cả hai truyện đều mang tính thần thoại, sử dụng yếu tố hư cấu để giải thích các hiện tượng tự nhiên hoặc phong tục dân gian.
- Đều có sự xuất hiện của thần linh, thể hiện niềm tin của người xưa vào các thế lực siêu nhiên trong việc tạo dựng thế giới.
- Cách hình dung về đất và trời trong cả hai truyện đều dựa trên quan niệm “trời tròn, đất vuông”, phản ánh tư duy của người Việt cổ.
- Cả hai tác phẩm đều không xác định rõ thời gian, không gian, mang đậm màu sắc huyền thoại.
Truyền thuyết Thần Trụ Trời không chỉ giải thích nguồn gốc trời đất mà còn thể hiện tư duy sáng tạo của người xưa về thế giới. Qua câu chuyện, ta thấy được hình ảnh một vị thần vĩ đại, dùng sức mạnh để kiến tạo vũ trụ, mở ra không gian cho muôn loài sinh sống. Hy vọng bạn đã hiểu sâu hơn về ý nghĩa và giá trị của tác phẩm qua bài soạn Thần Trụ Trời Chân chi tiết trên đây.
