Thần Trụ Trời là một truyền thuyết dân gian đặc sắc, giải thích về sự hình thành trời đất theo trí tưởng tượng của người Việt cổ. Câu chuyện không chỉ phản ánh quan niệm sơ khai về vũ trụ mà còn thể hiện ước mơ chinh phục thiên nhiên của con người. Hãy cùng tìm hiểu tác phẩm qua soạn bài Thần trụ trời Cánh diều ngắn gọn dưới đây
Trả lời câu hỏi giữa bài
Câu 1 trang 26 sgk Ngữ văn lớp 10 tập 1
Bối cảnh xuất hiện của thần:
Không gian:
- Chưa có vũ trụ hình thành.
- Chưa có sự xuất hiện của muôn loài và con người.
- Mọi thứ chìm trong một đám hỗn độn tối tăm và lạnh lẽo.
Sự xuất hiện của Thần Trụ Trời:
- Không xác định được thời gian, địa điểm – thần tự nhiên xuất hiện.
- Thần có thân hình khổng lồ, to lớn đến mức chân bước qua các đỉnh núi.
Câu 2 trang 26 sgk Ngữ văn lớp 10 tập 1
Những việc thần đã làm:
- Thần ở giữa vùng hỗn độn mịt mù không rõ bao lâu, rồi đột nhiên đứng dậy.
- Thần dùng đầu đội trời lên, tay bốc đất đá đắp thành cột để chống trời.
- Thần miệt mài làm việc một mình, không ngừng nâng trời lên cao.
Câu 3 trang 26 sgk Ngữ văn lớp 10 tập 1
Mục đích giải thích của người kể thể hiện qua các chi tiết:
- Lý do thần phải dùng cột chống trời thay vì dùng tay và sau đó lại phá bỏ cột.
- Giải thích địa hình của mặt đất: vì sao có sông hồ, biển cả, hay tại sao lại có núi, cao nguyên và đảo.
Trả lời câu hỏi cuối bài
Câu 1 trang 27 sgk Ngữ văn lớp 10 tập 1
Những sự kiện chính trong câu chuyện Thần Trụ Trời:
- Từ giữa vùng tối tăm, hỗn độn, thần bất ngờ đứng dậy.
- Dùng đầu đội trời, tay đào đất, bốc đá.
- Xây dựng một cột khổng lồ để chống đỡ bầu trời, liên tục đẩy trời lên cao.
- Khi trời đã đạt độ cao mong muốn, thần phá bỏ cột đá, vứt đi khắp nơi.
Sự kiện gắn liền với ý nghĩa nhan đề “Thần Trụ Trời”:
- Việc thần dựng cột để chống trời và đẩy bầu trời lên cao chính là nội dung cốt lõi phản ánh ý nghĩa của nhan đề.
Câu 2 trang 27 sgk Ngữ văn lớp 10 tập 1
Trí tưởng tượng phong phú của nhân dân thể hiện qua các chi tiết hoang đường, kỳ ảo:
- Thần xuất hiện một cách kỳ lạ, là một vị thần khổng lồ với thân hình không thể đo đếm.
- Mỗi bước đi của thần có thể vượt qua những vùng đất rộng lớn hoặc từ đỉnh núi này sang đỉnh núi khác.
- Thần một mình đào đất, đắp đá để tạo ra một cột khổng lồ, giúp chống đỡ bầu trời.
- Khi thần nâng cột cao lên, bầu trời cũng theo đó mà được đẩy lên cao hơn.
- Các chi tiết về thần và hành động của thần đều mang tính kỳ vĩ, thể hiện sự sáng tạo của người xưa khi lý giải sự hình thành vũ trụ.
- Việc thần phá bỏ cột chống trời, vứt đất đá khắp nơi để tạo ra núi đồi, sông hồ, biển cả là một cách lý giải độc đáo về địa hình trái đất theo quan niệm dân gian.
→ Truyện “Thần Trụ Trời” phản ánh trí tưởng tượng phong phú của nhân dân trong việc hình dung về sự ra đời của thế giới, đồng thời thể hiện quan niệm cổ xưa về việc trời cao, đất thấp và sự hình thành của tự nhiên.
Câu 3 trang 27 sgk Ngữ văn lớp 10 tập 1
Truyện “Thần Trụ Trời” giải thích điều gì? Cách giải thích này có điểm gì tương đồng và khác biệt với các truyền thuyết đã học như “Thánh Gióng”, “Sự tích Hồ Gươm”,…?
Trả lời:
Câu chuyện giải thích về nguồn gốc của trời, đất, núi, sông và biển cả theo cách nhìn của người nguyên thủy. Khi chưa có kiến thức khoa học, con người thời xưa đã dùng trí tưởng tượng để lý giải những hiện tượng tự nhiên bằng những câu chuyện thần thoại. Họ tin rằng thế giới do các vị thần sáng tạo nên.
Dù cách giải thích này không dựa trên khoa học, nhưng nó thể hiện sự tò mò và mong muốn hiểu biết về vũ trụ của con người thời kỳ đầu. Đặc biệt, truyện không chỉ phản ánh nhận thức thô sơ mà còn hàm chứa một ý nghĩa sâu sắc hơn: tôn vinh lao động sáng tạo. Thần Trụ Trời tuy là một vị thần phi thường nhưng lại mang hình dáng con người, điều này cho thấy trong tư duy của người xưa, con người chính là hình mẫu để xây dựng các vị thần.
So sánh với truyền thuyết đã học:
- Giống nhau: Đều là những câu chuyện có yếu tố kỳ ảo, phản ánh trí tưởng tượng phong phú của nhân dân, lý giải các hiện tượng tự nhiên hoặc sự kiện lịch sử.
- Khác nhau: “Thần Trụ Trời” là một thần thoại, tập trung vào việc lý giải sự hình thành thế giới, còn “Thánh Gióng”, “Sự tích Hồ Gươm” là truyền thuyết, phản ánh lịch sử, ca ngợi anh hùng dân tộc.
Câu 4 trang 27 sgk Ngữ văn lớp 10 tập 1
Hình dung hoặc miêu tả hình ảnh Thần Trụ Trời theo trí tưởng tượng của em.
Trả lời:
Theo tưởng tượng của em, Thần Trụ Trời là một vị thần khổng lồ với thân hình to lớn vô tận, đầu chạm đến bầu trời, chân đạp xuống mặt đất. Mỗi bước chân của thần có thể vượt qua những ngọn núi cao. Gương mặt của thần uy nghiêm, đôi mắt như hai vì sao lấp lánh. Khi thần vươn tay lên, từng khối đất đá khổng lồ được nhấc lên để xây thành cột chống trời. Hơi thở của thần mạnh mẽ như cơn gió lớn, mỗi hành động đều khiến trời đất rung chuyển.
Câu 5 trang 27 sgk Ngữ văn lớp 10 tập 1
Bổ sung các vị thần theo trí tưởng tượng của em.
Trả lời:
Ngoài bảy vị thần đã được nhắc đến trong truyện, em tưởng tượng còn có những vị thần khác như:
- Thần Gió – cai quản những cơn gió, thổi khắp trời đất.
- Thần Sương Mù – tạo ra màn sương che phủ vào buổi sáng sớm.
- Thần Núi – bảo vệ và giữ gìn những ngọn núi hùng vĩ.
- Thần Đất – ban phúc cho mùa màng tươi tốt, giúp cây cối sinh sôi.
- Thần Ánh Sáng – điều khiển bình minh và hoàng hôn mỗi ngày.
Tóm lại, việc soạn bài Thần Trụ Trời không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về truyền thuyết này mà còn rèn luyện kỹ năng phân tích và cảm nhận văn học dân gian một cách sâu sắc.
