Soạn bài Thạch Sanh lớp 6 không còn là nỗi ám ảnh với hướng dẫn chi tiết và dễ hiểu trong bài viết này. Chúng tôi cung cấp các gợi ý soạn bài bám sát chương trình, giúp bạn nắm vững nội dung chính, phân tích nhân vật, và trả lời các câu hỏi một cách trọn vẹn. Hãy cùng khám phá cách soạn bài Thạch Sanh lớp 6 cách hiệu quả và đạt điểm cao.
Chuẩn bị
+ Truyện kể về việc gì? Xác định những sự kiện chính trong truyện.
Truyện kể về cuộc đời và những chiến công kỳ diệu của Thạch Sanh – một chàng trai mồ côi, có sức mạnh phi thường và tấm lòng nhân hậu.
Những sự kiện chính trong truyện gồm có:
Thạch Sanh sống một mình trong túp lều dưới gốc đa, được thiên thần truyền dạy võ nghệ, phép thần thông.
Thạch Sanh giết chằn tinh, cứu dân làng.
Thạch Sanh giết đại bàng cứu công chúa.
Thạch Sanh bị Lý Thông lừa, nhiều lần hãm hại.
Thạch Sanh bị vu oan, bị giam vào ngục.
Nhờ tiếng đàn, công chúa tìm lại được trí nhớ, Thạch Sanh được minh oan.
Thạch Sanh tha tội cho mẹ con Lý Thông, được nhà vua gả công chúa và lên ngôi vua.
+ Truyện kể về ai? Ai là nhân vật nổi bật? Kết thúc truyện, số phận các nhân vật như thế nào?
Truyện kể về Thạch Sanh – nhân vật chính, một người có sức mạnh, lòng nhân hậu và trí tuệ.
Nhân vật nổi bật: Thạch Sanh, Lý Thông, công chúa, vua.
Kết thúc truyện:
Thạch Sanh được minh oan, lấy công chúa, lên ngôi vua.
Mẹ con Lý Thông bị trừng phạt thích đáng (bị sét đánh chết khi trốn về quê).
Kết thúc mang tính công bằng, người hiền được hưởng hạnh phúc, kẻ ác bị trừng trị.
+ Qua diễn biến và kết thúc của truyện, tác giả dân gian muốn ca ngợi, phê phán hay nói lên ước mơ gì? Điều đó có liên quan như thế nào đến cuộc sống hiện nay?
Tác giả dân gian muốn ca ngợi người anh hùng dũng cảm, nhân hậu (Thạch Sanh) và phê phán cái ác, sự gian trá (Lý Thông).
Thể hiện ước mơ về công lý, cái thiện chiến thắng cái ác, người tốt được đền đáp xứng đáng.
Liên hệ với cuộc sống hiện nay: Những giá trị nhân văn như lòng dũng cảm, sự thật thà, công lý và cái thiện vẫn luôn được đề cao và là bài học cho mỗi người trong cuộc sống hiện đại.
+ Những chi tiết nào trong truyện là chi tiết hoang đường, kì ảo? Những chi tiết này có tác dụng gì trong việc thể hiện nội dung và nghệ thuật của truyện?
Chi tiết hoang đường, kì ảo gồm:
Thạch Sanh được thiên thần dạy võ nghệ, phép thần thông.
Vũ khí là cây đàn thần và lưỡi rìu thần.
Giết chằn tinh, đại bàng khổng lồ.
Tiếng đàn làm công chúa hồi phục trí nhớ.
Hồn của chằn tinh, đại bàng kiện Thạch Sanh ở thiên đình.
Tác dụng:
Làm nổi bật tính chất thần kỳ, hấp dẫn của truyện cổ tích.
Tôn vinh sức mạnh và phẩm chất phi thường của nhân vật chính.
Góp phần thể hiện ước mơ, khát vọng công lý và niềm tin vào cái thiện của nhân dân.
Đọc hiểu
Đọc văn bản
Câu hỏi trang 19 SGK Ngữ văn 6 tập 1
Thạch Sanh có nguồn gốc như thế nào? Điều gì khiến xuất thân của nhân vật này trở nên đặc biệt?
Trả lời:
Thạch Sanh vốn là thái tử trên Thiên đình – con trai của Ngọc Hoàng – được phái xuống hạ giới, đầu thai vào một gia đình nghèo khó. Chính sự xuất thân từ cõi trời đã làm cho nguồn gốc của Thạch Sanh trở nên khác thường, không giống với người trần thế.
Câu hỏi trang 20 SGK Ngữ văn 6 tập 1
Trong phần 2 của truyện, tính cách nổi bật nào của Thạch Sanh được nhấn mạnh? Tác giả dân gian đã lặp lại từ ngữ nào để thể hiện tính cách đó?
Trả lời:
Phần 2 của truyện làm nổi bật tính cách thật thà, chất phác và dễ tin người của Thạch Sanh.
Tác giả dân gian đã dùng đi dùng lại từ “thật thà” để nhấn mạnh đặc điểm này, cụ thể trong hai câu sau:
“Thạch Sanh thật thà nhận lời đi ngay.”
“Thạch Sanh lại thật thà tin ngay.”
Câu hỏi trang 21 SGK Ngữ văn 6 tập 1
Những hành động nào trong phần 3 chứng tỏ Thạch Sanh là người dũng cảm?
Trả lời:
Trong phần 3, Thạch Sanh đã thể hiện lòng dũng cảm qua các hành động sau:
Khi thấy đại bàng bắt một cô gái bay ngang qua túp lều, Thạch Sanh lập tức giương cung bắn trúng con vật, rồi lần theo dấu máu để tìm nơi ẩn náu của nó.
Anh chủ động xin xuống hang sâu để cứu công chúa, dùng cung tên vàng bắn mù mắt quái vật, dũng cảm vung búa tiêu diệt nó bằng cách chặt đứt vuốt sắc và bổ đôi đầu nó.
Trong lúc tìm đường ra khỏi hang, Thạch Sanh còn phát hiện và cứu được thái tử – con vua Thủy Tề – đang bị giam giữ.
Câu hỏi trang 21 SGK Ngữ văn 6 tập 1
Theo em, khi Thạch Sanh xuống hang, Lý Thông sẽ có hành động gì?
Trả lời:
Dựa vào tính cách mưu mô, gian xảo của Lý Thông từ đầu truyện, em đoán rằng hắn sẽ tìm cách hại Thạch Sanh để chiếm lấy công lao về mình.
Câu hỏi trang 22 SGK Ngữ văn 6 tập 1
Lúc xin cây đàn, Thạch Sanh có biết đó là đàn thần không?
Trả lời:
Không, lúc xin cây đàn, Thạch Sanh hoàn toàn không biết đó là một cây đàn thần kỳ.
Câu hỏi trang 22 SGK Ngữ văn 6 tập 1
Thạch Sanh đối xử ra sao với mẹ con Lý Thông? Mẹ con họ có kết cục thế nào?
Trả lời:
Thạch Sanh đã rộng lượng tha tội, không trừng phạt mẹ con Lý Thông.
Tuy nhiên, trên đường trốn chạy, họ đã bị sét đánh chết và bị hóa kiếp thành bọ hung – kết cục dành cho kẻ gian ác.
Câu hỏi trang 23 SGK Ngữ văn 6 tập 1
Việc làm nào của Thạch Sanh đã khiến các nước chư hầu từ bỏ ý định gây chiến và phải cúi đầu xin lỗi?
Trả lời:
Thạch Sanh đã dùng cây đàn thần để gảy lên khúc nhạc khiến quân lính cảm động, sau đó dùng niêu cơm thần đãi tiệc tất cả. Hành động đó khiến chư hầu khâm phục và phải cúi đầu xin hàng.
Sau khi đọc
Câu 1 trang 23 SGK Ngữ văn 6 tập 1
Theo em, Thạch Sanh là kiểu nhân vật như thế nào (nhân vật bất hạnh, nhân vật dũng sĩ, nhân vật thông minh, nhân vật ngốc nghếch)?
Trả lời:
Theo em, Thạch Sanh là kiểu nhân vật dũng sĩ. Anh mang trong mình sức mạnh phi thường, lòng dũng cảm và luôn sẵn sàng chiến đấu chống lại cái ác để bảo vệ người lương thiện.
Câu 2 trang 23 SGK Ngữ văn 6 tập 1
Truyện “Thạch Sanh” có những sự kiện chính nào? Em yêu thích sự kiện nào nhất?
Trả lời:
Các sự kiện nổi bật trong truyện gồm:
Thạch Sanh có nguồn gốc kỳ lạ, là thái tử nhà trời đầu thai làm người trần.
Kết nghĩa anh em với Lý Thông.
Thay Lý Thông đi canh miếu, tiêu diệt chằn tinh nhưng lại bị chiếm công.
Xuống hang đánh bại đại bàng, cứu công chúa và thái tử, bị Lý Thông lấp cửa hang.
Bị bắt giam oan, nhờ tiếng đàn thần mà công chúa nói lại được và minh oan.
Dùng đàn thần và niêu cơm thần đãi quân chư hầu khiến họ xin hàng.
Em ấn tượng nhất là chi tiết Thạch Sanh ra đời kỳ lạ, mang màu sắc thần thoại. Điều đó khiến em tin rằng ngay từ khi sinh ra, Thạch Sanh đã là người mang sứ mệnh đặc biệt, không phải người thường mà là anh hùng của nhân dân.
Câu 3 trang 23 SGK Ngữ văn 6 tập 1:
Theo em, Thạch Sanh có những phẩm chất tính cách gì? Dẫn chứng nào trong truyện giúp em nhận định như vậy?
Trả lời:
Em cho rằng Thạch Sanh là người hiền lành, thật thà, bao dung và giàu lòng trắc ẩn. Anh cũng rất dễ tin người và luôn sẵn lòng giúp đỡ người khác mà không mong báo đáp.
Những chi tiết thể hiện điều đó là:
Anh không ngần ngại nhận lời đi trông miếu thay Lý Thông và dũng cảm diệt chằn tinh.
Sau khi biết sự thật, Thạch Sanh vẫn rộng lòng tha thứ cho mẹ con Lý Thông, không trả thù.
Câu 4 trang 23 SGK Ngữ văn 6 tập 1
Hãy nêu các chi tiết hoang đường, kỳ ảo trong truyện. Những chi tiết đó góp phần thể hiện nhân vật Thạch Sanh như thế nào?
Trả lời:
Một số chi tiết kỳ ảo, hoang đường trong truyện gồm có:
Ngọc Hoàng cho thái tử giáng trần, đầu thai làm con của một đôi vợ chồng nghèo.
Người mẹ mang thai nhiều năm mới sinh ra Thạch Sanh.
Thạch Sanh được thiên thần truyền dạy võ nghệ và phép thuật.
Chằn tinh có phép lạ, hình dạng là một con trăn khổng lồ, chết đi để lại cung tên vàng.
Đại bàng là yêu tinh có phép thuật, bắt công chúa về hang.
Thái tử con vua Thủy Tề đưa Thạch Sanh xuống thủy cung.
Tiếng đàn của Thạch Sanh có sức cảm hóa, làm công chúa khỏi câm, khiến quân lính tan rã ý chí chiến đấu.
Niêu cơm nhỏ bé nhưng ăn mãi không hết, cứ hết lại đầy.
Những chi tiết kỳ ảo đó không chỉ làm cho câu chuyện thêm hấp dẫn, mà còn giúp:
Tô đậm nguồn gốc phi thường và sứ mệnh lớn lao của Thạch Sanh.
Tôn vinh phẩm chất anh hùng và lòng nhân hậu của nhân vật.
Gửi gắm ước mơ của nhân dân về công lý, về sức mạnh của cái thiện luôn chiến thắng cái ác.
Câu 5 trang 23 SGK Ngữ văn 6 tập 1
Chi tiết kết thúc truyện nói lên ước mơ gì của nhân dân ta?
Trả lời:
Kết thúc truyện với việc Thạch Sanh được cưới công chúa, có lễ cưới rộn ràng nhất kinh kỳ, và sau đó được nhà vua nhường ngôi cho, là một kiểu kết thúc có hậu quen thuộc trong truyện cổ tích. Điều này thể hiện khát vọng của nhân dân về một xã hội công bằng: người tốt sẽ được tưởng thưởng xứng đáng, sống hạnh phúc; người xấu sẽ bị trừng trị. Qua đó, nhân dân gửi gắm niềm tin vào chiến thắng cuối cùng của cái thiện và chính nghĩa.
Câu 6 trang 24 SGK Ngữ văn 6 tập 1
Ca ngợi công lao và chính nghĩa của Thạch Sanh:
Đàn kêu “Ai chém chằn tinh”, “Ai chém xà vương” – nhắc lại những chiến công lớn lao, phi thường của Thạch Sanh trong việc trừ hại cho dân, cứu công chúa.
Khẳng định Thạch Sanh xứng đáng với vinh quang, địa vị cao quý chứ không phải kẻ khác.
Lên án sự phản bội, bất nhân của Lý Thông:
“Hỡi Lý Thông mày / Có sao phụ nghĩa lại rày vong ân?” – phê phán hành động lừa lọc, chiếm công, vong ân bội nghĩa của Lý Thông.
“Sao ở bất nhân / Biết ăn quả lại quên ơn người trồng?” – nhấn mạnh đạo lý làm người: phải biết ơn và sống có tình nghĩa.
Khẳng định niềm tin vào công lý và đạo đức:
Dù bị vu oan, Thạch Sanh vẫn được minh oan nhờ sự thật sáng tỏ.
Đoạn thơ như tiếng nói của lương tri, bảo vệ người tốt, tố cáo kẻ xấu, thể hiện ước mơ về xã hội công bằng.
Thạch Sanh không chỉ là câu chuyện cổ tích ngày xửa ngày xưa, mà còn là vitamin tâm hồn cho chúng ta ngày nay. Qua bài soạn này, mong rằng bạn không chỉ hiểu bài mà còn thấm được những giá trị tốt đẹp mà “Thạch Sanh” mang lại. Hãy biến những bài học từ “Thạch Sanh” thành sức mạnh để bạn vượt vũ môn học tập và cuộc sống nhé.
