Quan thanh tra là vở kịch châm biếm sắc sảo, lột tả những góc khuất trong bộ máy quan lại thời bấy giờ với những tình huống hài hước nhưng đầy tính châm biếm. Tác phẩm không chỉ phản ánh hiện thực xã hội mà còn mang đến những bài học sâu sắc về đạo đức và quyền lực. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng soạn bài Quan thanh tra, giúp bạn hiểu rõ nội dung, nghệ thuật và ý nghĩa của tác phẩm.
Trả lời câu hỏi giữa bài
Câu hỏi trang 51 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Nội dung thông báo là gì? Vì sao chủ sự bưu vụ có được thông tin đó?
Trả lời:
Thông tin được thông báo là người công chức mà mọi người nhầm tưởng là quan thanh tra thực chất không phải quan thanh tra.
Chủ sự bưu vụ biết được điều này nhờ bức thư mà chính người công chức (Khlet-xta-cốp) đã viết.
Câu hỏi trang 51 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Thái độ của thị trưởng trước khi bức thư được đọc là gì?
Trả lời:
Trước khi bức thư được đọc, thị trưởng vô cùng hoảng sợ và tức giận khi biết chủ sự bưu vụ tự ý mở thư. Ông ta phản ứng gay gắt: “Sao ông lại dám thế? Sao ông lại dám bóc thư của một vị quan lớn được ủy nhiệm như vậy?” Điều này cho thấy nỗi lo sợ của thị trưởng khi tin rằng mình đã đối xử sai cách với một quan chức cấp cao.
Câu hỏi trang 53 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Thông tin về thị trưởng được nhắc đến bao nhiêu lần?
Trả lời:
Thông tin về thị trưởng được nhắc lại ba lần và được so sánh với hình ảnh “con ngựa thiến lông xám”, nhằm chế giễu sự ngu ngốc, bị lừa gạt của ông ta.
Câu hỏi trang 55 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Những lời thoại nào mang màu sắc độc thoại, bàng thoại trong lời đối thoại của thị trưởng?
Trả lời:
Lời thoại mang màu sắc độc thoại:
“Không, tôi chỉ là một thằng ngu xuẩn…”
“Hừ, thằng to đầu mà dại kia… vô tay hoan hô nó!”
Lời thoại mang màu sắc bàng thoại:
“Trông này, trông này… thằng thị trưởng bị lừa này”
“Các ngài cười gì? Các ngài tự giễu mình đấy!”
Trả lời câu hỏi cuối bài
Câu 1 trang 56 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Hãy liệt kê ít nhất năm lời chỉ dẫn sân khấu và phân tích tác dụng của chúng trong việc thể hiện bối cảnh, xung đột, hành động và tâm trạng của nhân vật.
Trả lời:
Một số lời chỉ dẫn sân khấu: đọc tiếp, ấp úng, giữ thư lại, thở dài, đập tay lên trán, nắm tay, giậm chân xuống sàn.
Tác dụng: Những lời chỉ dẫn này giúp người đọc dễ dàng tưởng tượng được hành động, cử chỉ và tâm trạng của nhân vật. Qua đó, vở kịch trở nên sinh động, chân thực, giúp khắc họa rõ nét tình huống kịch, tạo sự hấp dẫn và góp phần thể hiện xung đột một cách rõ ràng hơn.
Câu 2 trang 56 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Tình huống và xung đột trong đoạn trích Quan thanh tra được thể hiện như thế nào?
Trả lời:
Tình huống: Các quan chức địa phương đã hiểu nhầm Khlet-xta-cốp là quan thanh tra do triều đình cử xuống, dẫn đến việc họ ra sức nịnh nọt và hối lộ. Tuy nhiên, khi bức thư do chính Khlet-xta-cốp viết được đọc lên, mọi người mới bàng hoàng nhận ra mình đã bị lừa bởi một kẻ vô danh, không một xu dính túi. Nội dung bức thư còn công khai chế giễu và phơi bày sự tham nhũng, ngu dốt của các quan chức địa phương.
Xung đột:
- Bề nổi: Cuộc đối đầu giữa quan chức địa phương và Khlet-xta-cốp.
- Bề sâu: Mâu thuẫn giữa bộ máy quan liêu tham nhũng, tha hóa với lý tưởng về một nền hành chính minh bạch, công bằng. Xung đột này phản ánh hiện thực xã hội Nga đương thời, nơi quan chức lộng quyền, tham nhũng tràn lan, và tầng lớp cai trị thì bất tài, vụ lợi.
Câu 3 trang 56 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Đặc điểm của nhân vật hài kịch được thể hiện qua đoạn trích như thế nào? Nhân vật nào gây ấn tượng mạnh nhất với em? Vì sao?
Trả lời:
Đặc điểm của nhân vật hài kịch: Các nhân vật trong đoạn trích đều được khắc họa một cách châm biếm, mang tính cường điệu nhằm làm nổi bật sự kệch cỡm và thói xấu của tầng lớp quan chức:
- Thị trưởng bị ví như “một con ngựa thiến lông xám”, thể hiện sự ngu dốt, hợm hĩnh.
- Chủ sự bưu vụ bị so sánh với “thằng Mi-khê-ép”, hàm ý kẻ bủn xỉn, ham mê chè rượu.
- Viện trưởng viện tế bần bị gọi là “con lợn chính cống đội mũ nồi”, cho thấy sự tham lam, trơ trẽn.
- Kiểm học Lu-ca bị châm biếm là “người sặc mùi hành”, gợi tả sự bẩn thỉu, luộm thuộm.
- Chánh án bị miêu tả “hết sức mô-ve-tông”, thể hiện sự nhếch nhác, vô trách nhiệm.
Nhân vật gây ấn tượng mạnh nhất: Nhân vật thị trưởng để lại ấn tượng sâu sắc nhất vì hình ảnh ông ta bị nhắc đến nhiều lần trong bức thư của Khlet-xta-cốp với lối so sánh hài hước, châm biếm sâu cay. Điều này không chỉ tạo ra tiếng cười mà còn làm nổi bật sự lố bịch và ngu xuẩn của một kẻ cầm quyền.
Câu 4 trang 56 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Quan điểm cho rằng nhân vật tích cực trong đoạn trích Quan thanh tra chính là tiếng cười có hợp lý không?
Trả lời:
Tiếng cười trong đoạn trích không chỉ mang tính giải trí mà còn có giá trị phê phán sâu sắc. Thông qua những tình huống trớ trêu và các màn lừa dối, tác giả đã lên án sự tha hóa của tầng lớp quan lại, đồng thời phơi bày thực trạng tham nhũng, giả dối trong bộ máy cai trị.
Chính vì vậy, tiếng cười trở thành phương tiện phản ánh hiện thực, lột tả bản chất của những kẻ cầm quyền. Nó không chỉ khiến người đọc bật cười trước sự lố bịch của các nhân vật mà còn để lại dư âm chua chát về thực trạng xã hội. Vì thế, có thể nói tiếng cười chính là nhân vật tích cực nhất trong đoạn trích.
Câu 5 trang 56 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Thông điệp chính của đoạn trích là gì? Ý nghĩa của thông điệp đó trong cuộc sống ngày nay?
Trả lời:
Thông điệp chính của đoạn trích là phê phán nạn tham nhũng, sự tha hóa và đạo đức giả trong bộ máy chính quyền. Qua hình ảnh các quan chức địa phương hoảng hốt, luồn cúi, sẵn sàng hối lộ, nịnh bợ, thậm chí “hiến cả con gái” chỉ để lấy lòng một quan thanh tra giả mạo, đoạn trích đã vạch trần sự hèn nhát và mục ruỗng của tầng lớp cầm quyền.
Thông điệp này vẫn mang ý nghĩa sâu sắc trong cuộc sống hiện nay. Tham nhũng, lạm quyền vẫn là những vấn đề nhức nhối trong nhiều quốc gia. Đoạn trích không chỉ là một hồi chuông cảnh tỉnh về đạo đức công quyền mà còn nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của sự minh bạch, công bằng và trách nhiệm trong quản lý xã hội.
Câu 6 trang 56 SGK Ngữ văn 12 tập 1
Hãy chọn một lời thoại mà em ấn tượng nhất và nhập vai thể hiện lời thoại đó trước lớp.
Trả lời:
Lời thoại khiến em ấn tượng nhất là câu nói của thị trưởng ở cuối đoạn trích: “Sao ấy à? Không, tôi chỉ là một thằng già ngu xuẩn thôi!… Trả lời xem nào.”
Em ấn tượng với lời thoại này vì nó thể hiện rõ sự hoang mang, tuyệt vọng và tức giận của thị trưởng khi nhận ra mình đã bị lừa một cách cay đắng. Câu nói không chỉ là một lời than thở mà còn mang sắc thái tự trách móc, chua chát và cả sự phẫn nộ trước tình huống trớ trêu. Đặc biệt, trong đó đan xen cả đối thoại, độc thoại và bàng thoại, làm tăng thêm kịch tính của vở kịch.
Quan thanh tra không chỉ là một vở kịch hài hước mà còn chứa đựng những thông điệp sâu sắc về xã hội và con người. Qua phần soạn bài này, hy vọng bạn đã hiểu rõ hơn về nội dung, nghệ thuật châm biếm và ý nghĩa của tác phẩm. Hãy tiếp tục khám phá văn học để rèn luyện tư duy phản biện và góc nhìn đa chiều
