“Nam quốc sơn hà” bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của dân tộc Việt Nam không chỉ là một bài thơ mang đậm khí phách anh hùng mà còn là niềm tự hào về chủ quyền thiêng liêng của đất nước. Khi soạn bài Nam quốc sơn hà lớp 8, học sinh sẽ hiểu rõ hơn giá trị lịch sử, tinh thần yêu nước và lòng tự tôn dân tộc được thể hiện qua những câu thơ hào sảng và đầy khí thế.
Sau khi đọc
Câu 1 trang 70 SGK Ngữ văn 8, Tập 1
Bài thơ được xem là bản “tuyên ngôn độc lập” đầu tiên của dân tộc ta. Em hiểu thế nào là một bản “tuyên ngôn độc lập”?
Trả lời:
“Tuyên ngôn độc lập” là văn bản chính thức khẳng định sự độc lập, tự chủ của một quốc gia, thường được công bố khi đất nước vừa giành lại quyền làm chủ từ tay kẻ xâm lược, nhằm tuyên bố với thế giới về chủ quyền không thể xâm phạm của mình.
Câu 2 trang 70 SGK Ngữ văn 8, Tập 1
Từ “cư” trong nguyên tác có thể hiểu là “ngự” (cai trị) hoặc “ở” (cư trú). Theo em, cách hiểu nào thể hiện rõ tinh thần của một bản tuyên ngôn độc lập hơn? Vì sao?
Trả lời:
Hiểu “cư” là “ngự” (cai quản) sẽ bộc lộ rõ ràng hơn tinh thần độc lập, tự chủ của bài thơ. Bởi “ở” chỉ đơn thuần là sinh sống, còn “ngự” thể hiện quyền lực và sự cai trị. Khi nói đến tuyên ngôn độc lập, điều cần nhấn mạnh là quyền làm chủ lãnh thổ, vì vậy dùng từ “ngự” sẽ thể hiện đầy đủ hơn nội dung chính trị mạnh mẽ của bài thơ.
Câu 3 trang 70 SGK Ngữ văn 8, Tập 1
Tác giả đã đưa ra những luận điểm nào để khẳng định chủ quyền đất nước?
Trả lời:
Tác giả sử dụng hai luận điểm chính: Thứ nhất, đất nước có vua riêng trị vì, không lệ thuộc ai; thứ hai, lãnh thổ đã được định rõ trong thiên thư (sách trời), tức là điều hiển nhiên, thiêng liêng và không thể thay đổi.
Câu 4 trang 70 SGK Ngữ văn 8, Tập 1
Câu thơ cuối mang ý nghĩa cảnh báo gì đối với quân xâm lược? Vì sao em nghĩ như vậy?
Trả lời:
Câu thơ cuối là lời cảnh cáo đanh thép rằng bất cứ ai dám xâm phạm lãnh thổ nước Nam đều sẽ phải nhận lấy thất bại. Điều này thể hiện qua việc quân giặc dám chống lại thiên mệnh – sách trời đã định, nên không thể tránh khỏi hậu quả nặng nề.
Câu 5 trang 71 SGK Ngữ văn 8, Tập 1
Câu thơ nào trong bài khiến em ấn tượng nhất? Vì sao?
Trả lời:
Em cảm thấy ấn tượng nhất với câu thơ: “Tiệt nhiên định phận tại thiên thư” vì câu này khẳng định chắc chắn rằng chủ quyền đất nước đã được trời định sẵn, không ai có thể thay đổi, xâm phạm.
Câu 6 trang 71 SGK Ngữ văn 8, Tập 1
Sau khi học bài thơ, em rút ra được điều gì cho bản thân?
Trả lời:
Qua bài thơ, em hiểu rõ hơn về lòng tự tôn dân tộc và tinh thần quyết tâm bảo vệ chủ quyền đất nước. Từ đó, em ý thức được trách nhiệm giữ gìn và trân trọng độc lập, toàn vẹn lãnh thổ mà cha ông đã hy sinh để giành lấy.
Soạn bài Nam quốc sơn hà lớp 8 không chỉ giúp học sinh nắm vững nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm thơ ca tiêu biểu thời Lý mà còn góp phần khơi dậy niềm tự hào dân tộc, tinh thần bảo vệ độc lập chủ quyền – những giá trị luôn còn nguyên vẹn trong dòng chảy lịch sử Việt Nam hôm nay.
