Lá diêu bông là bài thơ giàu chất tượng trưng và lãng mạn của Hoàng Cầm, gợi lên một câu chuyện tình yêu đầy mộng mơ nhưng cũng chất chứa nỗi buồn xa vắng. Trong chương trình Ngữ văn 12 (Chân trời sáng tạo), tác phẩm được tiếp cận với góc nhìn mới, giúp học sinh cảm nhận sâu sắc hơn về nghệ thuật và ý nghĩa. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn soạn bài một cách ngắn gọn, dễ hiểu và hiệu quả nhất.
Đọc văn bản – Nội dung chính
Bài thơ Lá diêu bông kể về mối tình đơn phương của một chàng trai dành cho cô gái tên Vũ. Cô hẹn rằng khi nào tìm được lá diêu bông (một loài lá không có thật) thì sẽ lấy chồng. Chàng trai đi khắp nơi tìm kiếm trong vô vọng, thể hiện tình yêu chân thành, mộng mơ nhưng đầy tiếc nuối.
Sau khi đọc
Câu 1 trang 48 sgk Văn 12 tập 1
Nhân vật người chị được khắc họa với hình ảnh đậm chất Quan họ Kinh Bắc, mang dáng vẻ của một cô gái quê dịu dàng trong trang phục váy Đình Bảng. Việc chị đi tìm “Lá” không chỉ đơn thuần là một hành động mà còn ẩn chứa khát vọng về tình yêu và hạnh phúc. Qua những chi tiết thách đố, người đọc có thể cảm nhận được sự giằng xé nội tâm của chị – vừa mơ hồ, khó hiểu, vừa mang theo những xúc cảm phức tạp, đầy trăn trở.
Nhân vật trữ tình hiện lên với sự ngây thơ, trong sáng. Với tấm lòng chân thành, em cố gắng tìm kiếm lá diêu bông như một cách để bày tỏ tình yêu và khát khao được chị chấp nhận.
Câu 2 trang 48 Ngữ văn 12 tập 1
Biện pháp điệp ngữ nhấn mạnh hành trình tìm kiếm bền bỉ, không ngừng nghỉ của nhân vật trữ tình. Đồng thời, nó giúp khắc họa sự biến chuyển trong tâm trạng của người chị qua từng lần nhận lá, thể hiện qua những cung bậc cảm xúc khác nhau:
Lần thứ nhất, em tìm thấy lá chỉ sau hai ngày. Câu thơ mang nhịp ngắt 3/4, cùng sự sắp đặt thanh điệu khác lạ với năm thanh bằng đầu câu và hai thanh trắc cuối câu (“thấy Lá”). Việc viết hoa “Em” và “Lá” càng làm nổi bật tình cảm chân thành và mãnh liệt của em dành cho chị.
Lần thứ hai, khoảng thời gian kéo dài đến mùa đông năm sau, cho thấy sự kiên trì của nhân vật trữ tình. Cái “lắc đầu” của chị lúc này không còn dứt khoát như trước, mà có phần nhẹ nhàng hơn, giống như một sự phớt lờ đầy ngậm ngùi. Khi chị lấy chồng, hình ảnh “Chị cười, xe chỉ ấm trôn kim” thể hiện sự chấp nhận số phận, có thể là an phận nhưng cũng có thể là niềm vui xen lẫn nỗi buồn khó gọi tên.
Lần thứ ba, hình ảnh chị “xòe lòng bàn tay”, để thời gian trôi qua kẽ ngón tay như cuộc đời đang dần phai nhạt. Cử chỉ “ấp vào mặt” gợi lên sự che giấu cảm xúc, có lẽ là nuối tiếc hoặc một nỗi buồn sâu kín.
Lần thứ tư, chị không còn phản đối hay lảng tránh nữa, mà lặng lẽ chấp nhận trong đau khổ. Chị không nói, cũng không dám nhìn, bởi nhìn vào tình cảm chân thành của em chỉ càng khiến lòng chị thêm xót xa. Có lẽ lúc này, chị mới thực sự nhận ra sự bao la và chân thành của tình yêu mà em dành cho mình.
Câu 3 trang 48 Ngữ văn 12 tập 1 – Chân trời sáng tạo
Lá diêu bông là biểu tượng của tình yêu lý tưởng – một thứ tình cảm đẹp đẽ nhưng khó nắm bắt, thậm chí có thể không bao giờ đạt được. Hình ảnh này cũng thể hiện khát vọng và sự theo đuổi đầy gian truân của con người đối với những điều xa vời, không chắc chắn. Qua đó, bài thơ không chỉ kể về một chuyện tình đơn thuần mà còn mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, nhấn mạnh ước mơ và hoài bão trong cuộc đời.
Câu 4 trang 48 Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo
Điều làm tôi ấn tượng nhất là tình cảm chân thành, tha thiết của nhân vật trữ tình dành cho người chị. Hành trình tìm kiếm lá diêu bông cũng chính là hành trình theo đuổi một tình yêu không thể thành hiện thực, khiến bài thơ trở nên vừa đẹp đẽ, vừa xót xa.
Lá diêu bông không chỉ là một bài thơ của quá khứ, mà vẫn tiếp tục vang vọng trong tâm hồn mỗi chúng ta, nhắc nhở về những khát khao thầm kín và những giá trị tinh thần mà ta luôn kiếm tìm.
