Dưới bóng hoàng lan là một truyện ngắn nhẹ nhàng, sâu lắng của Thạch Lam, mang đậm phong cách văn chương tinh tế và giàu cảm xúc. Tác phẩm đưa người đọc vào không gian bình yên của ký ức, nơi những rung động trong trẻo và tình cảm gia đình được khắc họa đầy tinh tế. Để hiểu rõ hơn về nội dung và ý nghĩa của truyện, hãy cùng tham khảo soạn bài Dưới bóng hoàng lan Chân trời sáng tạo lớp 10.
Sau khi đọc
Câu 1 trang 14 SGK Ngữ văn 10 Tập 2
Khi bước vào khu vườn và nhìn thấy ngôi nhà của bà, Thanh bỗng cảm thấy nghẹn ngào, vui mừng, thanh thản, bình yên và ngập tràn cảm xúc dịu ngọt. Nguyên nhân là do không gian yên ắng, trầm mặc của ngôi nhà cũ gợi lại những ký ức tuổi thơ thân thuộc trong lòng anh.
Sự khác biệt giữa không gian bên trong và bên ngoài khu vườn:
- Bên ngoài khu vườn có thể ồn ào, náo nhiệt, tượng trưng cho cuộc sống bận rộn và biến đổi không ngừng.
- Bên trong khu vườn là một thế giới riêng, nơi thời gian như lắng đọng, mang đến cảm giác bình yên và ấm áp, gắn liền với những kỷ niệm êm đềm của nhân vật.
Câu 2 trang 14 SGK Ngữ văn 10 Tập 2
Những hình ảnh trong văn bản thể hiện sự đan xen giữa quá khứ và hiện tại:
- Hình ảnh ngôi nhà trong tâm trí Thanh: “Tất cả những ngày thuở nhỏ trở lại với chàng. Thanh vắng nhà đã gần hai năm nay, vậy mà chàng có cảm giác như vẫn ở nhà tự bao giờ. Phong cảnh vẫn y nguyên, gian nhà vẫn tịch mịch và bà chàng vẫn tóc bạc phơ và hiền từ.”
- Hình ảnh cây hoàng lan: “Cùng một lúc, chàng lẩm bẩm: ‘Cây hoàng lan!’, mùi hương thơm thoang thoảng đưa vào. Thanh nhắm mắt ngửi hương thơm và nhớ đến cái cây ấy chàng thường hay chơi dưới gốc nhặt hoa.”
Ý nghĩa của sự đan xen này:
- Thể hiện sự kết nối giữa hiện tại và quá khứ, giúp nhân vật hồi tưởng về những ký ức đẹp đẽ.
- Gợi lên tâm trạng hoài niệm, nhớ thương, đồng thời nhấn mạnh sự gắn bó sâu sắc của nhân vật với không gian tuổi thơ.
- Làm nổi bật sự đối lập giữa dòng chảy thời gian và sự trường tồn của những giá trị tinh thần trong lòng người.
Câu 3 trang 14 SGK Ngữ văn 10 Tập 2
Những kỷ niệm tuổi thơ ùa về với Thanh khi anh trở về thăm bà:
- Chơi đùa với con mèo già.
- Được bà yêu thương, che chở.
- Hình ảnh chiếc trường kỷ, ngọn đèn nhỏ, chiếc điếu cũ kỹ và con mèo lim dim bên cạnh.
- Những buổi vui chơi dưới gốc cây hoàng lan, nhặt những cánh hoa rơi.
- Khoảnh khắc chơi đùa cùng Nga trong vườn, cùng nhau nhặt hoa.
Cảm xúc của Thanh khi nhớ lại những kỷ niệm ấy: Anh cảm thấy bình yên, nhẹ nhàng, thư thái và hoài niệm về những ngày thơ bé.
Qua đó, có thể cảm nhận rằng Thanh là một con người: Sống tình cảm, trân trọng quá khứ, yêu những điều bình dị và có tâm hồn sâu sắc, nhạy cảm.
Câu 4 trang 14 SGK Ngữ văn 10 Tập 2
Tình cảm giữa Thanh và Nga: Đó là một tình yêu trong sáng, nhẹ nhàng, sâu sắc. Không cần những lời nói hoa mỹ, cả hai đều cảm nhận được sự gắn kết của đối phương.
Những chi tiết thể hiện tình cảm ấy:
- Cả hai lớn lên bên nhau, có nhiều kỷ niệm tuổi thơ chung.
- Khi nghe thấy tiếng Nga, Thanh lập tức chạy ra gặp.
- Thanh tha thiết mời Nga ở lại ăn cơm.
- Nga chơi ở nhà Thanh đến tận tối, không vội về.
- Khi tiễn Nga, Thanh chủ động nắm tay cô, và Nga cũng không rút tay lại ngay.
- Cuối truyện, Thanh hiểu rằng Nga vẫn luôn chờ đợi mình.
Câu 5 trang 14 SGK Ngữ văn 10 Tập 2
Sau khi đọc Dưới bóng hoàng lan, câu nói “đi để trở về” trở nên thật ý nghĩa. Nó cho thấy rằng khi con người rời xa quê hương, bước vào cuộc sống bộn bề, họ mới thực sự cảm nhận được sự bình yên, thân thuộc của gia đình. Đi xa không chỉ để trưởng thành, mà còn để biết trân trọng nơi mình đã gắn bó, để hiểu rằng dù có đi đâu, quê hương vẫn luôn là điểm tựa vững chắc, là nơi để trở về.
Kết luận
Bài Dưới bóng hoàng lan sách Chân trời sáng tạo lớp 10 mang đến những cảm xúc nhẹ nhàng về ký ức tuổi thơ và tình thân. Qua tác phẩm, ta cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên cùng những giá trị tinh thần sâu sắc còn mãi với thời gian.
