Bạn muốn soạn bài Dế chọi lớp 9 theo cách vừa học vừa chơi, không hề nhàm chán? Bài soạn này không chỉ cung cấp kiến thức, mà còn có thêm những bí kíp học tập thú vị, giúp bạn tiếp thu bài một cách tự nhiên và hiệu quả nhất. Khám phá ngay.
Trước khi đọc
Câu 1 trang 18 sgk Ngữ văn 9 Tập 1
Tôi đã từng quan sát một số trò chơi. Tôi hiểu rằng trò chơi là một hình thức giải trí và thư giãn. Một số trò chơi có thể giúp rèn luyện kỹ năng tư duy và phản xạ, nhưng cũng có thể gây nghiện nếu chơi quá nhiều.
Câu 2 trang 18 sgk Ngữ văn 9 Tập 1
Theo tôi, nếu một ông vua mê trò chơi đế, hậu quả có thể rất nghiêm trọng. Ông vua có thể bỏ bê việc nước, không quan tâm đến đời sống của nhân dân. Điều này có thể dẫn đến sự suy yếu của quốc gia, mất lòng tin của dân chúng, và thậm chí là nguy cơ bị lật đổ. Một ông vua nên tập trung vào việc cai trị đất nước và bảo vệ nhân dân hơn là mê mải vào trò chơi.
Đọc văn bản
Theo dõi: Xác định thời gian, không gian và sự kiện liên quan đến nhan đề của câu chuyện.
Thời gian: Thời kỳ Tuyên Đức dưới triều đại nhà Minh.
Không gian: Trong cung đình.
Theo dõi: Hoàn cảnh của nhân vật chính trong truyện.
Nhân vật Thành, một người đã tham gia khoa thi Đồng tử nhưng mãi không đỗ. Với tính cách thật thà, anh bị ép phải nhận chức lí chính bởi những người lí dịch xảo quyệt. Mặc dù đã tìm mọi cách từ chối, anh không thể thoát, và chỉ trong một thời gian ngắn, gia sản của anh đã bị cạn kiệt.
Theo dõi: Vai trò của bà đồng bói toán trong câu chuyện.
Bà đồng bói toán có liên quan đến việc chỉ dẫn địa điểm cho việc đi tìm dế chọi.
Dự đoán: Điều gì sẽ xảy ra khi con Thành sống lại nhưng “thần thái ngây ngốc như người gỗ, cứ ngủ mê mệt”?
Dự đoán rằng linh hồn của con Thành đã nhập vào chú dế, nên khi anh sống lại, anh vẫn có “thần thái ngây ngốc như người gỗ, cứ ngủ mê mệt”.
Theo dõi: Đặc điểm của con dế mới bắt được là gì?
Con dế này rất nhỏ, màu tía, có hình dáng giống như con chó, với cánh hoa mai, đầu vuông và chân dài.
Đối chiếu: Dự đoán của em có chính xác không?
Dự đoán của em là hoàn toàn chính xác.
Sau khi đọc
Câu 1 trang 22 sgk Ngữ văn 9 Tập 1
Các sự kiện trong cốt truyện bao gồm:
Vua ra lệnh bắt và nuôi dế chọi để dâng lên triều đình.
Bà đồng gù lưng chỉ dẫn nơi tìm dế chọi khỏe mạnh.
Con trai Thành làm rơi chậu dế, khiến dế chạy mất và con trai bị ngã xuống giếng.
Mặc dù con trai Thành vẫn sống, nhưng thần thái anh ta trở nên ngây dại, không còn tỉnh táo.
Nghe tiếng gáy của một con dế trong nhà, Thành đuổi theo và bắt được con dế nhỏ nhưng rất mạnh, có thể đánh bại tất cả dế khác, vì thế anh được quan thưởng.
Con dế được dâng lên vua và trở thành dế vô địch trong cung, chiến thắng mọi đối thủ; đặc biệt, nó còn nhảy múa mỗi khi có nhạc.
Các quan, sau khi được vua trọng thưởng, đã giúp Thành thi đỗ tú tài.
Hơn một năm sau, con trai Thành đã hồi phục, tiết lộ rằng mình chính là con dế.
Nhận xét:
Thời gian và không gian trong truyện gắn liền với cuộc sống sinh hoạt của nhân vật.
Nhân vật trong truyện phản ánh các tầng lớp khác nhau trong xã hội. Câu chuyện không có các nhân vật thần thoại, ma quái, ngoại trừ con trai Thành, người đã biến thành dế, một yếu tố kì ảo trong truyện.
Câu 2 trang 22 sgk Ngữ văn 9 Tập 1
Gia đình Thành gặp khó khăn vì dế chọi khi:
Sau khi không nộp dế đúng hạn, Thành bị quan phạt đánh đòn trăm gậy, đau đớn, và rơi vào tình trạng tuyệt vọng, chỉ còn nghĩ đến việc tự tử. Con trai anh vì làm chết dế, lại bỏ trốn và bị ngã xuống giếng, khiến cha mẹ vô cùng xót xa.
Cũng chính nhờ dế chọi, gia đình Thành sau đó nhận được những điều tốt đẹp:
Thành được miễn bổn phận làm sai dịch và được quan giúp đỡ để thi đỗ tú tài.
Anh trở nên giàu có, sở hữu ruộng đất, lầu gác, trâu dê đầy đàn, sống một cuộc sống xa hoa, sang trọng, thậm chí vượt lên cả các bậc quyền thế trong xã hội.
Ý nghĩa của sự đối lập giữa hai tình huống:
Sự đối lập này phản ánh sự bất công trong xã hội, chỉ trích một hệ thống cai trị thối nát, chỉ biết ăn chơi hưởng thụ và tàn ác, làm khổ nhân dân. Nó cũng làm nổi bật sự bất công khi nhân dân bị đối xử tệ hại, còn hạnh phúc hay đau khổ lại phụ thuộc vào những yếu tố vô cùng nhỏ nhặt, chẳng hạn như một con dế.
Câu 3 trang 22 sgk Ngữ văn 9 Tập 1
Truyện có các yếu tố kì ảo như sau:
Bà đồng gù chỉ dẫn nơi có thể tìm được dế chọi.
Chú dế chọi có ngoại hình kỳ lạ, giống như con chó với cánh hoa mai, đầu vuông và chân dài, có khả năng nhảy xa hơn một thước.
Con trai Thành sau khi bị ngất trở nên ngây dại, như người mất hồn, và khi tỉnh lại một năm sau, anh kể rằng mình đã biến thành con dế, với sức mạnh phi thường và khả năng chiến thắng mọi dế chọi.
…
Các yếu tố kì ảo này có vai trò và ý nghĩa quan trọng trong truyện:
Chúng giúp câu chuyện trở nên mạch lạc và hợp lý hơn, các sự kiện liên kết chặt chẽ với nhau, từ đó thể hiện được ý đồ của tác giả.
Các yếu tố kì ảo làm nổi bật sự nghèo khổ, bất công và đau khổ của nhân dân dưới chế độ phong kiến xưa, qua đó phản ánh sự hiện thực phũ phàng mà các tầng lớp thấp cổ bé miệng phải chịu đựng.
…
Câu 4 trang 22 sgk Ngữ văn 9 Tập 1
Tính chất hiện thực của truyện thể hiện qua các chi tiết như: thời gian và địa danh rõ ràng, cùng với sự mô tả về nhân vật và hành động của họ phản ánh chân thực các quan hệ xã hội phong kiến, từ đó khắc họa được sự chênh lệch và bất công trong xã hội.
Qua những chi tiết này, tác giả muốn chỉ trích và tố cáo sự thối nát của hệ thống cai trị phong kiến, nơi mà quyền lực chỉ biết vơ vét, tận hưởng cuộc sống xa hoa, trong khi nhân dân phải sống trong khổ cực, nỗi đau đớn. Thái độ của tác giả là sự châm biếm sâu cay, sử dụng những chi tiết tưởng như ngây ngô nhưng lại chứa đựng ý nghĩa sâu sắc để làm nổi bật sự bất công trong xã hội.
Câu 5 trang 22 sgk Ngữ văn 9 Tập 1
Lời kể được viết ở ngôi thứ 3.
Người kể chuyện có điểm nhìn toàn tri, nghĩa là có khả năng biết rõ mọi tình tiết trong câu chuyện. Kể lại mọi diễn biến, cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Thành khi anh thực hiện việc bắt chú dế chọi theo lời chỉ dẫn của bà đồng gù, từ đó khắc họa sâu sắc tâm trạng và hành động của nhân vật trong bối cảnh truyện.
Câu 6 trang 22 sgk Ngữ văn 9 Tập 1
Các đặc điểm của truyện truyền kì trong Dế chọi bao gồm:
Việc sử dụng yếu tố kì ảo là một phương tiện quan trọng để phản ánh hiện thực xã hội thời bấy giờ.
Cốt truyện có sự kết hợp giữa những sự kiện giả tưởng và thực tế, với các tình huống được sắp xếp theo trình tự thời gian rõ ràng, có mối quan hệ nhân quả giữa các sự kiện.
Các nhân vật và sự kiện mang màu sắc thần bí, tạo nên không gian tưởng tượng nhưng vẫn phản ánh được những vấn đề xã hội, thông qua các yếu tố kỳ ảo.
Viết kết nối với đọc
Viết đoạn văn (khoảng 7-9 câu) nêu nhận xét của em về tính chất kì ảo của truyện Dế chọi.
Tôi thấy yếu tố kì ảo trong truyện “Dế Chọi” rất đặc sắc và thú vị. Yếu tố kì ảo này thể hiện ở việc thế giới côn trùng được xây dựng với những đặc điểm giống như xã hội loài người, nơi mà dế cũng có cảm xúc, suy nghĩ, hành động và thậm chí là có những cuộc thi đấu như con người. Việc nhân hóa các loài vật, đặc biệt là loài dế, giúp câu chuyện trở nên sinh động và gần gũi hơn với độc giả, đặc biệt là trẻ em. Tính kì ảo này không chỉ làm cho câu chuyện trở nên hấp dẫn mà còn giúp truyền tải những bài học về đạo đức, về cuộc sống một cách nhẹ nhàng và dễ hiểu. Nhờ yếu tố kì ảo, truyện “Dế Chọi” không chỉ là một câu chuyện giải trí mà còn là một tác phẩm văn học mang giá trị giáo dục sâu sắc, khơi gợi trí tưởng tượng và cảm xúc cho người đọc. Tôi cho rằng yếu tố kì ảo là một thành công lớn của tác giả trong việc tạo nên sức hấp dẫn và giá trị của truyện “Dế Chọi”.
Hy vọng bài soạn này sẽ là bước đệm vững chắc, giúp bạn tự tin khám phá thế giới văn chương rộng lớn và áp dụng những bài học từ Dế chọi vào cuộc sống. Hãy tiếp tục học và tỏa sáng nhé.
