Ai bảo Chuyện người con gái Nam Xương là bài học khô khan? Bạn đã thực sự hiểu hết những ẩn ý sâu xa trong câu chuyện về Vũ Nương chưa? Hướng dẫn soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương ngắn nhất sẽ lật mở những góc khuất mà có thể bạn chưa từng khám phá. Cùng thử sức và nâng level môn Văn với phiên bản soạn bài đặc biệt này nhé!
Chuẩn bị
Yêu cầu trang 5 sgk Ngữ văn 9 Tập 2
Phát hiện và đánh giá ý nghĩa, tác dụng của các yếu tố kì lạ, kì ảo:
Các yếu tố kỳ ảo như: nhân vật thần tiên, ma quỷ, cõi tiên, địa ngục, thủy cung,… là những chi tiết không có thật, được sáng tạo nhằm:
+ Tăng tính hấp dẫn cho câu chuyện.
+ Góp phần thể hiện ý nghĩa nhân văn, phê phán xã hội hoặc đề cao phẩm chất con người.
+ Gửi gắm những tư tưởng, triết lý sống một cách kín đáo, dễ tiếp nhận.
Phân tích mối quan hệ giữa yếu tố thực và yếu tố kì ảo trong văn bản:
+ Yếu tố thực: phản ánh đời sống xã hội, con người, phong tục, luật lệ, đạo đức,… cụ thể và gần gũi với cuộc sống.
+ Yếu tố kỳ ảo: giúp mở rộng không gian nghệ thuật, phản ánh những điều mà yếu tố thực khó truyền tải trọn vẹn.
Mối quan hệ giữa hai yếu tố này thường hòa quyện để:
+ Làm nổi bật quan điểm, thái độ của tác giả.
+ Tăng chiều sâu cho vấn đề được đặt ra trong truyện.
+ Phản ánh cái nhìn về lẽ công bằng, nhân – quả, thiện – ác.
Suy nghĩ về những vấn đề có ý nghĩa nhân sinh mà truyện đặt ra và liên hệ với cuộc sống ngày nay:
Các truyện truyền kỳ thường thể hiện rõ quan niệm ở hiền gặp lành, ác giả ác báo, đề cao tình người, đạo đức, sự thủy chung, trung hiếu.
Những bài học này vẫn còn nguyên giá trị trong xã hội hiện đại:
+ Nhắc nhở con người sống hướng thiện, tôn trọng đạo lý.
+ Phê phán những hành vi trái đạo đức, bất công.
Tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Nguyễn Dữ và tác phẩm “Truyền kỳ mạn lục”:
+ Nguyễn Dữ (thế kỷ XVI) là nhà văn học dân gian nổi tiếng, được mệnh danh là “một ẩn sĩ tài hoa”.
+ “Truyền kỳ mạn lục” là tập truyện viết bằng chữ Hán gồm 20 truyện, kết hợp giữa yếu tố thực và kỳ ảo, thể hiện rõ tinh thần nhân văn, lòng yêu nước, sự cảm thông sâu sắc với số phận con người.
Đọc toàn bộ văn bản và ghi lại những cảm nhận hoặc ấn tượng đầu tiên của em:
Ví dụ:
Sau khi đọc truyện, em cảm nhận được sự cuốn hút bởi cách kể chuyện hấp dẫn, kỳ ảo. Tuy là chuyện có yếu tố hoang đường, nhưng lại phản ánh rất rõ thân phận con người trong xã hội phong kiến, khiến em thấy xúc động và thấm thía nhiều bài học về đạo đức và công lý.
Đọc hiểu
Trả lời câu hỏi giữa bài
Nhân vật Vũ Thị Thiết và Trương Sinh được giới thiệu như thế nào?
Vũ Thị Thiết là người quê Nam Xương, nổi bật với vẻ đẹp duyên dáng, tính cách thùy mị, nết na, và có tư dung tốt đẹp.
Trương Sinh là một người thất học, có tính đa nghi, luôn lo lắng và phòng ngừa thái quá đối với vợ.
Người vợ muốn nhắn gửi điều gì với chồng qua lời tiễn đưa này?
Cô ấy mong muốn chồng có thể trở về bình an sau khi hết hạn lính.
Tình huống bất ngờ nào xuất hiện?
Một lần, bé Đản đã nói: “Ô hay! Thế ra ông cũng là cha tôi ư? Ông lại biết nói chứ không như cha tôi trước kia chỉ im thin thít…”
Người vợ đã nói gì khi bị chồng nghi ngờ?
“Thiếp vốn là con nhà nghèo, được nương tựa vào gia đình nhà giàu… Ba năm xa cách, giữ gìn một lòng trinh tiết. Tô son điểm phấn, có lẽ đã nguội lạnh, ngõ liễu tường hoa chưa từng có dấu chân…”
“Kẻ bạc mệnh này sống trong cảnh hẩm hiu, chồng bỏ, con xa. Điều gì cũng có thể thay đổi, nhưng xin thần sông chứng giám cho thiếp. Nếu thiếp giữ lòng đoan trang, tiết hạnh, thì xin được làm ngọc Mị Nương dưới nước, còn nếu lừa dối chồng con, xin làm mồi cho cá tôm, hoặc làm thức ăn cho diều quạ, để mọi người nhạo báng.”
Chú ý các chi tiết kỳ ảo trong phần (3).
Những chi tiết kỳ ảo trong truyện:
Phan Lang vào một đêm mộng mị, thấy có người đến xin chàng tha cho con rùa xanh mà chàng đã bắt được.
Xuất hiện một thế giới dưới nước (Thủy cung), nơi Linh Phi biến thành một con rùa và đi du ngoạn, nhưng cuối cùng lại rơi vào lưới.
…
Vũ Nương là ai? Chi tiết nào không có thật?
Vũ Nương chính là Vũ Thị Thiết.
Chi tiết không có thật: “Các nàng tiên ở cung nước đã thương tôi vô tội, mở đường cho tôi thoát khỏi cái chết, nếu không thì tôi đã bị cá ăn thịt, làm sao gặp được ông nữa?”
Truyện kết thúc như thế nào?
Sau khi nghe Phan Lang kể lại, Trương Sinh hiểu vợ mình bị oan và đã lập đàn giải oan trên bến Hoàng Giang.
Trả lời câu hỏi cuối bài
Câu 1 trang 10 sgk Ngữ văn 9 Tập 2
Truyện “Chuyện người con gái Nam Xương” kể về cuộc đời đầy bi thương của Vũ Nương, một người con gái xinh đẹp, hiền thục, sống ở làng Nam Xương. Vũ Nương lấy Trương Sinh, một người chồng vốn tính đa nghi, không tin tưởng vợ. Sau khi Trương Sinh đi lính, Vũ Nương sinh một con trai tên là Đản. Trong thời gian Trương Sinh vắng nhà, có một sự việc đáng tiếc xảy ra khiến Trương Sinh nghi ngờ vợ mình không chung thủy.
Vũ Nương bị chồng hoài nghi và mắng nhiếc. Để minh oan cho bản thân, Vũ Nương đã đến bến Hoàng Giang, tự trầm mình để giải thoát khỏi nỗi oan khuất. Sau khi Trương Sinh trở về và nghe kể lại sự thật, anh mới biết vợ mình bị oan, song lúc ấy đã quá muộn. Trương Sinh lập đàn giải oan cho Vũ Nương tại bến Hoàng Giang, nhưng không thể cứu vãn được sự mất mát. Truyện kết thúc bằng một kết cục đau lòng, phản ánh bi kịch của người phụ nữ trong xã hội phong kiến, nơi họ phải chịu đựng nhiều oan nghiệt và bất công.
Câu 2 trang 10 sgk Ngữ văn 9 Tập 2
Nhân vật Vũ Nương được khắc họa qua lời kể của người kể chuyện và hành động của nàng:
“Vũ Thị Thiết, người con gái quê ở Nam Xương, tính thuỳ mị, nết na, lại thêm tư dung tốt đẹp.” Cô là người vợ thủy chung, luôn giữ gìn khuôn phép và sự trân trọng trong cuộc sống vợ chồng. Khi mẹ chồng ốm, nàng tận tụy thuốc thang, lễ bái thần phật và chăm sóc mẹ chồng hết mực. Sau khi bà cụ mất, Vũ Nương tiếp tục lo liệu việc ma chay tế lễ như đối với cha mẹ đẻ mình, thể hiện tấm lòng hiếu thảo, nhân hậu.
Lời nói của Vũ Nương với chồng cũng thể hiện sự hiền thục, thảo hiếu và tình yêu thương chồng: “Chàng đi chuyến này, thiếp chẳng dám mong đeo được ấn phong hầu, mặc áo gầm trở về quê cũ, chỉ xin ngày về mang theo được hai chữ bình yên, thể là đủ rồi.” Lời nói này bộc lộ nguyện vọng giản dị, chỉ mong sự bình an cho chồng mà không cần danh vọng.
=> Vũ Nương là hình mẫu người phụ nữ hiền thục, yêu chồng, thương con, có lòng hiếu thảo.
Tác giả tạo ra tình huống nghi ngờ, qua lời nói của đứa con khiến Trương Sinh hiểu nhầm về lòng chung thủy của Vũ Nương: “Trước đây, thường có một người đàn ông, đêm nào cũng đến, mẹ Đản đi cũng đi, mẹ Đản ngồi cũng ngồi, nhưng chẳng bao giờ bể Đản cả.” Thực tế, đó chỉ là cái bóng của Vũ Nương trên vách. Sự hiểu lầm này dẫn đến cái chết oan uổng của Vũ Nương.
=> Số phận của Vũ Nương thật bi thảm, nàng là người phụ nữ mẫu mực nhưng phải chịu cái chết oan uổng do sự nghi ngờ mù quáng của chồng và sự thiếu hiểu biết.
Câu 3 trang 10 sgk Ngữ văn 9 Tập 2
Biểu hiện của yếu tố kì ảo:
Yếu tố kì ảo xuất hiện rõ rệt ở phần (3) của truyện. Không gian dưới nước được miêu tả là một thế giới kỳ diệu, nơi có cung điện, đền đài sang trọng của rùa thần, là nơi sinh sống của các nàng tiên. Chi tiết kì ảo khác là: “Tôi (Vũ Nương) ngày trước không may bị người vu oan, phải gieo mình xuống sông tự tử. Các nàng tiên trong cung nước thương tôi vô tội, rẽ một đường nước cho tôi thoát chết.”
Tác dụng: Yếu tố kì ảo giúp mở rộng không gian câu chuyện, tạo ra sự huyền bí và động lực cho cốt truyện phát triển. Nó cũng khắc họa sâu sắc số phận và phẩm chất của Vũ Nương – người phụ nữ luôn bị xã hội oan khuất, nhưng vẫn giữ vững phẩm giá, luôn hướng về gia đình và mong muốn giải quyết nỗi oan của mình. Bên cạnh đó, yếu tố kì ảo còn thể hiện tư tưởng nhân đạo của tác giả, đồng cảm với những bi kịch mà người phụ nữ trong xã hội phong kiến phải gánh chịu.
Câu 4 trang 10 sgk Ngữ văn 9 Tập 2
Ví dụ, trong đoạn văn từ “Lúc đến nhà, Phan đem chuyện kể lại… nhạt dần mà biến đi mất.”:
Ở đoạn này, những chi tiết đời thường như việc Phan kể chuyện với Trương, Trương lập đàn giải oan, và việc Trương gọi tên vợ thể hiện những hoạt động bình thường trong đời sống hằng ngày. Tuy nhiên, bên cạnh đó, chi tiết kì ảo lại xuất hiện khi Trương nhận lại chiếc hoa vàng, và hình ảnh Vũ Nương ngồi trên chiếc kiệu hoa giữa dòng nước, phía sau là cờ tán, võng lọng rực rỡ, rồi thoắt ẩn thoắt hiện rồi biến mất.
Sự kết hợp giữa chi tiết kì ảo và chi tiết đời thường này làm cho câu chuyện trở nên vừa thực vừa hư, vừa gần gũi với cuộc sống bình dị nhưng cũng thể hiện trí tưởng tượng phong phú của tác giả. Nó giúp tạo ra một không gian huyền bí, đồng thời làm nổi bật thông điệp về sự giải thoát và mong ước của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
Câu 5 trang 10 sgk Ngữ văn 9 Tập 2
Chủ đề của truyện là sự phản ánh về số phận bất hạnh và oan trái của người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Tác giả thể hiện sự thương xót đối với những người phụ nữ bị áp bức, chịu đựng nhiều thiệt thòi và thiếu công bằng. Đồng thời, truyện cũng bộc lộ cái nhìn nhân đạo, mong muốn mang đến cho những người phụ nữ một cuộc sống công bằng và hạnh phúc hơn. Vẻ đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam như nết na, hiếu thảo và chung thuỷ cũng được ngợi ca qua hình ảnh Vũ Nương.
Câu 6 trang 10 sgk Ngữ văn 9 Tập 2
Một vấn đề nhân sinh nổi bật trong truyện là về sự sai lầm không thể sửa chữa được trong cuộc đời. Mỗi người chúng ta đều có một cuộc sống duy nhất, và đôi khi, khi còn trẻ, chúng ta dễ mắc phải những sai lầm. Tuy nhiên, với sự tha thứ từ những người yêu thương và lòng bao dung, chúng ta có thể vượt qua. Nhưng khi trưởng thành, cơ hội để sửa chữa sai lầm trở nên ít dần, và những sai lầm có thể gây tổn hại sâu sắc đến xã hội, gia đình và chính bản thân chúng ta. Chính vì vậy, chúng ta cần suy nghĩ thấu đáo và hành động cẩn thận trong cuộc sống để tránh những lỗi lầm đáng tiếc, không chỉ ảnh hưởng đến bản thân mà còn đến những người xung quanh.
Hy vọng với bài soạn ngắn gọn mà có võ này, các bạn đã auto hiểu cốt truyện, nhân vật, ý nghĩa của tác phẩm rồi. Giờ thì tự tin chiến mọi bài kiểm tra về Vũ Nương thôi! Chúc các bạn học Văn dễ như ăn kẹo nhé!
