Tuổi trẻ là hành trình khám phá và đối mặt với những thử thách đầu đời. “Bước vào đời” không chỉ là một văn bản trong chương trình Ngữ văn 12 mà còn là câu chuyện chân thực về những lựa chọn, cám dỗ và bản lĩnh vượt qua sai lầm.
Bài viết này sẽ giúp bạn soạn bài Bước vào đời chi tiết, cảm nhận nội dung và ý nghĩa sâu sắc, đồng thời rút ra những bài học thực tế cho chính mình. Hãy cùng tìm hiểu để sẵn sàng bước vào đời một cách vững vàng và tự tin!
Trước khi đọc
Câu hỏi trang 45 SGK Ngữ văn 12 Tập 2
Việc định hướng tương lai của mỗi người chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố khác nhau:
- Yếu tố nội tại: Hoàn cảnh gia đình, tính cách, năng lực bản thân, cũng như niềm đam mê và mục tiêu cá nhân.
- Yếu tố ngoại cảnh: Sự biến động của thị trường lao động, xu hướng phát triển của xã hội, cùng với tác động từ gia đình, bạn bè và những người xung quanh.
- Yếu tố khác: Sự may mắn, cơ hội và tinh thần dám thử thách, dám trải nghiệm để khám phá con đường phù hợp nhất.
Đọc văn bản
Câu 1 Cách tác giả giới thiệu sự kiện.
Bằng cách mở đầu một cách tự nhiên và lôi cuốn, Đào Duy Anh đã khiến bài “Bước vào đời” trở nên sinh động và đầy tính thuyết phục. Cách giới thiệu không chỉ thu hút sự chú ý của người đọc mà còn giúp họ dễ dàng tiếp cận với những vấn đề được đề cập, đồng thời rút ra những bài học ý nghĩa từ thực tiễn cuộc sống.
Câu 2 Bối cảnh chính trị – xã hội Việt Nam giữa thập niên 1920 được tác giả tái hiện như thế nào?
Về chính trị: Chế độ thực dân Pháp tăng cường chính sách đàn áp và bóc lột, đẩy nhân dân Việt Nam vào cảnh lầm than. Trước tình cảnh đó, các phong trào yêu nước ngày càng phát triển, từ những cuộc đấu tranh tự phát đến những phong trào cách mạng có tổ chức, mang tư tưởng tiến bộ.
Về xã hội: Xã hội phong kiến Việt Nam bước vào giai đoạn suy tàn, những tàn dư hủ tục vẫn còn ảnh hưởng sâu sắc, trong khi đời sống nhân dân vô cùng khó khăn. Hệ thống giáo dục dưới sự kiểm soát của thực dân làm hạn chế khả năng tiếp cận tri thức của người dân.
Về văn hóa: Đây là thời kỳ giao thoa giữa truyền thống và hiện đại. Các trào lưu tư tưởng và văn hóa mới du nhập vào Việt Nam, tạo ra sự thay đổi mạnh mẽ trong nhận thức và lối sống của con người, đồng thời mở ra những cơ hội phát triển về tư tưởng và học thuật.
Câu 3 Nhân vật được tái hiện qua ký ức của tác giả.
Nhân vật trong hồi ức của tác giả là một thanh niên tràn đầy nhiệt huyết, đang từng bước tìm kiếm con đường lập thân và cống hiến cho đất nước. Những phẩm chất nổi bật của anh bao gồm:
- Lòng yêu nước mãnh liệt: Luôn trăn trở về vận mệnh dân tộc và khao khát góp phần vào sự nghiệp giải phóng đất nước.
- Tinh thần ham học: Không ngừng tìm tòi, học hỏi những tri thức mới để nâng cao hiểu biết, phục vụ sự phát triển của quê hương.
- Ý chí kiên định: Dám đối mặt với khó khăn, thử thách, không lùi bước trước nghịch cảnh và quyết tâm theo đuổi lý tưởng của mình.
Câu 4 Ảnh hưởng của những nhân vật lịch sử đối với tác giả.
Tác giả chịu ảnh hưởng sâu sắc từ những nhân vật lịch sử vĩ đại. Những tấm gương như Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh đã hun đúc trong ông tinh thần yêu nước mạnh mẽ, ý chí kiên cường và khát vọng cống hiến. Họ không chỉ truyền cảm hứng về con đường đấu tranh vì dân tộc mà còn khuyến khích tác giả không ngừng học hỏi, rèn luyện bản thân để đóng góp cho sự nghiệp chung.
Sau khi đọc
Câu 1 trang 50 SGK Ngữ văn 12 Tập 2
Nội dung và điểm nhìn:
- Sự kiện: Đoạn trích thuật lại khoảnh khắc tác giả nhận được tin buồn về sự ra đi của Phan Châu Trinh khi ông vẫn còn là một thanh niên trẻ tuổi, mới 18 tuổi.
- Điểm nhìn: Tác giả kể câu chuyện từ ngôi kể thứ nhất, tức là nhân vật “tôi”.
Ý nghĩa của việc lựa chọn điểm nhìn:
- Giúp bộc lộ trực tiếp cảm xúc chân thành, sâu sắc của tác giả trước mất mát lớn lao này.
- Tạo sự gần gũi, giúp người đọc dễ dàng đồng cảm với nỗi đau và suy tư của tác giả.
- Giúp tái hiện rõ nét tâm trạng của một thanh niên yêu nước khi chứng kiến sự kiện quan trọng trong lịch sử.
Câu 2 trang 50 SGK Ngữ văn 12 Tập 2
Tính chân thực của hồi ký được thể hiện qua các yếu tố sau:
- Việc ghi chép lại những sự kiện có thật trong cuộc đời tác giả, đặc biệt là sự kiện ông nhận được tin Phan Châu Trinh qua đời.
- Những cảm xúc, suy nghĩ cá nhân được thể hiện một cách chân thành, không hư cấu hay cường điệu.
- Những chi tiết về cuộc trò chuyện với Phan Bội Châu và sự xuất hiện của ông trong giấc mơ đã phản ánh tâm tư, tình cảm của tác giả với những bậc tiền bối yêu nước, qua đó giúp người đọc hiểu rõ hơn về bối cảnh lịch sử thời bấy giờ.
Câu 3 trang 50 SGK Ngữ văn 12 Tập 2
Hoài bão của nhân vật “tôi”: Nhân vật mang trong mình khát vọng lớn lao là dấn thân vào đời, cống hiến sức lực cho đất nước, góp phần thay đổi vận mệnh dân tộc.
Những yếu tố thôi thúc tác giả hành động:
- Ảnh hưởng sâu sắc từ tư tưởng và tinh thần yêu nước của cụ Phan Bội Châu.
- Tình yêu quê hương, đất nước cháy bỏng.
- Niềm tin mạnh mẽ vào khả năng của bản thân trong công cuộc đấu tranh vì dân tộc.
Câu 4 trang 50 SGK Ngữ văn 12 Tập 2
Tình hình chính trị: Xã hội Việt Nam thời điểm đó chịu sự kìm kẹp nặng nề của thực dân Pháp, nhưng phong trào yêu nước và đấu tranh giành độc lập vẫn không ngừng dâng cao.
Cách sống của tầng lớp trí thức: Họ mang trong mình lòng yêu nước mãnh liệt, sẵn sàng hy sinh để góp sức vào công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc. Tinh thần học hỏi, trau dồi tri thức và khát khao hành động là những đặc điểm nổi bật của tầng lớp này.
Câu 5 trang 50 SGK Ngữ văn 12 Tập 2
Nhân vật lịch sử xuất hiện trong đoạn trích là cụ Phan Bội Châu.
Ảnh hưởng của cụ Phan Bội Châu và các chí sĩ yêu nước khác đã thắp lên tinh thần đấu tranh mạnh mẽ trong giới trẻ Việt Nam thời đó. Nhờ sự dẫn dắt về tư tưởng và hành động của họ, nhiều thanh niên đã hăng hái tham gia phong trào yêu nước, góp phần vào sự nghiệp đấu tranh giành độc lập cho dân tộc.
Câu 6 trang 50 SGK Ngữ văn 12 Tập 2
Yếu tố miêu tả:
- Cảnh vật thiên nhiên được khắc họa sinh động với hình ảnh sông nước, núi non hùng vĩ.
- Con người được miêu tả với những nét đặc trưng, đặc biệt là hình ảnh cụ Phan Bội Châu hiền hậu, gần gũi nhưng đầy khí phách.
- Cảm xúc của tác giả được thể hiện rõ ràng: từ háo hức, xao xuyến đến bồi hồi, xúc động.
Yếu tố biểu cảm:
- Việc sử dụng phép tu từ như so sánh, ẩn dụ giúp diễn đạt cảm xúc một cách sâu sắc.
- Câu cảm thán thể hiện sự kính trọng và niềm ngưỡng mộ đối với cụ Phan Bội Châu.
- Giọng văn trữ tình nhẹ nhàng giúp truyền tải những suy tư và tâm trạng của nhân vật.
Vai trò của các yếu tố trên:
- Giúp người đọc hình dung rõ nét bối cảnh, con người và tâm trạng của tác giả.
- Thể hiện sự ngưỡng mộ, kính trọng đối với các bậc tiền bối và tình yêu nước của tác giả.
- Gợi lên suy ngẫm về quá khứ và ý nghĩa của những lựa chọn trong cuộc đời.
Câu 7 trang 50 SGK Ngữ văn 12 Tập 2
Qua đoạn trích, tôi rút ra nhiều bài học quý giá về việc lựa chọn con đường cho bản thân:
- Kiên trì theo đuổi mục tiêu: Để đạt được ước mơ, mỗi người cần có quyết tâm và nỗ lực không ngừng.
- Lòng yêu nước và trách nhiệm với xã hội: Một cá nhân không chỉ sống cho riêng mình mà còn cần hướng đến sự cống hiến cho cộng đồng và đất nước.
- Tầm quan trọng của tri thức và trải nghiệm: Việc học tập và rèn luyện là chìa khóa giúp mỗi người vững bước trên con đường mình đã chọn.
Kết nối đọc – viết
Từ nội dung văn bản Bước vào đời và những trải nghiệm cá nhân, bạn hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) về chủ đề: khát vọng của tuổi trẻ hôm nay.
Khát vọng của tuổi trẻ hôm nay chính là được khẳng định bản thân, theo đuổi đam mê và đóng góp tích cực cho xã hội. Trong thời đại công nghệ phát triển nhanh chóng, nhiều bạn trẻ mong muốn học hỏi, sáng tạo và làm chủ tương lai. Họ không chỉ khao khát thành công về tài chính mà còn mong muốn tạo ra những giá trị ý nghĩa cho cộng đồng. Bên cạnh đó, nhiều người trẻ cũng đặt mục tiêu vươn ra thế giới, hội nhập và tiếp cận những tri thức mới. Dù còn nhiều thử thách, nhưng với sự kiên trì, bản lĩnh và tinh thần đổi mới, tuổi trẻ hôm nay có thể biến ước mơ thành hiện thực và góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.
Lời kết
Tác phẩm Bước vào đời không chỉ mang đến bài học về những cám dỗ và sai lầm tuổi trẻ mà còn khơi gợi suy nghĩ về cách mỗi người đối diện với thực tế cuộc sống. Qua việc soạn bài, chúng ta không chỉ hiểu sâu hơn về nội dung tác phẩm mà còn rút ra những bài học quý giá để tự tin, bản lĩnh hơn trên hành trình trưởng thành. Hy vọng rằng, mỗi người trẻ đều có thể bước vào đời với sự chuẩn bị vững chắc và những quyết định đúng đắn.
