Hướng dẫn soạn bài Bếp lửa ngắn gọn ngay dưới đây sẽ giúp học sinh nắm trọn vẹn nội dung tác phẩm qua phân tích hình ảnh bếp lửa ý nghĩa và những giá trị nội dung sâu sắc chỉ trong 3 phút. Cùng khám phá cách học thông minh, tiết kiệm thời gian mà đạt điểm cao!
Chuẩn bị
Yêu cầu trang 39 sgk Ngữ văn 9 Tập 2
Em nhớ nhất kỉ niệm nào với người thân trong gia đình? Hãy chia sẻ điều đó.
Em nhớ nhất kỉ niệm vào một buổi tối mùa đông, khi cả nhà mất điện. Mẹ nhóm bếp củi nấu cơm, còn em ngồi bên cạnh hong tay trên ngọn lửa ấm. Khi ấy, mẹ kể cho em nghe những câu chuyện ngày xưa, giọng nói ấm áp của mẹ cùng ánh lửa bập bùng đã in đậm vào tâm trí em. Đó là một kỉ niệm bình dị nhưng vô cùng ấm áp mà em sẽ không bao giờ quên.
Đọc hiểu
Trả lời câu hỏi giữa bài
Câu 1 trang 39 SGK Ngữ văn 9 Tập 2
Nhân vật trữ tình trong bài thơ là người cháu.
Cách 1: Liệt kê theo Nhịp và Vần riêng biệt
Phân tích Nhịp điệu và Vần các dòng thơ
Câu 2, trang 39 sgk Ngữ văn 9 Tập 2
Nhịp điệu:
Câu 1, 2, 3: 3/4
Câu 4: 3/5
Câu 5, 6: 4/4
Câu 7: 3/5
Câu 8: 4/4
Câu 9, 10: 3/5
Câu 11: 4/5
Câu 12: 4/4
Câu 13, 14: 3/5
Câu 15, 16: 4/4
Câu 17, 18, 19: 3/5
Câu 20, 21: 4/4
Câu 22, 23: 3/5
Câu 24: 4/4
Câu 25: 4/3/2
Câu 26: 2/5
Câu 27: 4/5
Câu 28, 29: 3/5
Câu 30, 31: 4/4
Câu 32, 33: 3/4
Câu 34, 35: 4/4
Câu 36, 37: 3/3/2
Câu 38: 5/5
Câu 39: 4/4
Câu 40: 5/3
Câu 41: 3/5
Vần:
Khổ 1: Sử dụng vần lưng, vần chân, vần liền.
Khổ 2: Sử dụng vần chân.
Khổ 3: Sử dụng vần chân.
Khổ 4: Sử dụng vần chân.
Khổ 6: Sử dụng vần chân.
Câu 3 trang 39 SGK Ngữ văn 9 Tập 2
“Tám năm ròng” là một khoảng thời gian dài đầy thử thách, dù gặp bao gian nan vất vả, nhưng cháu luôn đồng hành cùng bà bên bếp lửa. Hành động nhóm lửa không chỉ mang ý nghĩa thực tế mà còn tượng trưng cho tình yêu thương cháu dành cho bà và niềm hy vọng về một tương lai tươi sáng.
Từ “tu hú” được nhắc lại ba lần, làm nổi bật nỗi nhớ da diết, khắc khoải của tác giả. Tiếng chim tu hú đã trở thành một phần ký ức sâu sắc, gắn liền với tình cảm yêu thương giữa hai bà cháu.
Câu 4 trang 40 SGK Ngữ văn 9 Tập 2
Lời nói: “Bố ở chiến khu, bố còn việc bố,” “Mày có viết thư chớ kể này, kể nọ,” “Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!”
Việc làm: “Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen”
Câu 5 trang 40 SGK Ngữ văn 9 Tập 2
Biện pháp điệp ngữ: “nhóm”
Biện pháp đảo ngữ: “lận đận đời bà…”
Biện pháp ẩn dụ: “nhóm niềm yêu thương, nhóm niềm chung vui, nhóm dậy cả,…”
Câu 6 trang 40 SGK Ngữ văn 9 Tập 2
Khổ thơ cuối bày tỏ cảm xúc nhớ thương, kính trọng và yêu quý bà của nhân vật trữ tình.
Trả lời câu hỏi cuối bài
Câu 1 trang 41 SGK Ngữ văn 9 Tập 2
Bài thơ được sắp xếp theo trình tự thời gian, bắt đầu từ những kỷ niệm trong quá khứ rồi trở về với hiện tại.
Cảm hứng chủ đạo của tác phẩm là nỗi nhớ da diết, tình yêu thương sâu đậm, sự kính trọng và lòng biết ơn của người cháu dành cho người bà.
Câu 2 trang 41 SGK Ngữ văn 9 Tập 2
Những kỷ niệm hiện lên ở các thời điểm:
+ Khi cháu lên bốn tuổi
+ Khoảng thời gian tám năm sống cùng bà
+ Thời điểm làng bị giặc đốt
Trong từng hồi ức, tình cảm giữa hai bà cháu được thể hiện chân thành và cảm động:
+ Lúc lên bốn, dù cuộc sống nghèo khổ, thiếu thốn, hai bà cháu vẫn gắn bó, đùm bọc lẫn nhau để vượt qua năm đói.
+ Suốt tám năm sống bên bà, cháu được bà chăm lo, dạy dỗ từng chút một – từ nếp sinh hoạt đến việc học hành.
+ Khi giặc đốt làng, bà luôn dặn cháu phải giữ bình tĩnh, không để bố mẹ lo lắng nơi xa – một sự hi sinh thầm lặng nhưng sâu sắc.
Với cháu, bà là nguồn sáng, là chỗ dựa tinh thần, là người truyền cho cháu niềm tin và sức mạnh vượt qua mọi khó khăn.
Câu 3 trang 41 SGK Ngữ văn 9 Tập 2
Hình ảnh bếp lửa là hình tượng trung tâm của bài thơ, luôn hiện hữu ấm áp trong từng buổi sớm và gắn liền với tuổi thơ của cháu.
Bởi vì bếp lửa không chỉ gợi nhớ đến bàn tay bà kiên nhẫn nhóm lửa mỗi ngày, mà còn biểu tượng cho tình thương bao la, cho nghị lực và đức hy sinh thầm lặng mà bà dành cho cháu.
Bếp lửa là biểu tượng cho sự ấm áp, tình thân, cho niềm tin được truyền từ thế hệ trước sang thế hệ sau, là ngọn lửa sưởi ấm tâm hồn người cháu suốt những năm tháng trưởng thành.
Câu 4 trang 41 SGK Ngữ văn 9 Tập 2
Một số câu thơ sử dụng biện pháp ẩn dụ trong bài:
+ Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm
+ Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi
+ Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui
+ Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ
Các hình ảnh ẩn dụ này không chỉ gợi lên bếp lửa thực, mà còn biểu hiện tình cảm của bà – đó là sự chăm sóc, yêu thương, chở che, là nơi giữ gìn những kỷ niệm ấm áp của tuổi thơ cháu.
Em thích nhất hình ảnh “bếp lửa ấp iu nồng đượm” vì nó thể hiện rõ tình cảm dịu dàng, bền bỉ và luôn ấm nóng mà bà dành cho cháu – như ngọn lửa âm thầm cháy suốt trong tim.
Câu 5 trang 41 SGK Ngữ văn 9 Tập 2
Bài thơ Bếp lửa cuốn hút người đọc bởi những yếu tố:
+ Nội dung giàu cảm xúc, nói về tình bà cháu thân thiết và lòng biết ơn sâu sắc của người cháu.
+ Ngôn từ mộc mạc, dễ hiểu nhưng đầy chất thơ, thấm đẫm tình người.
+ Cách kết hợp linh hoạt giữa tự sự, miêu tả và biểu cảm, khiến mạch cảm xúc được dẫn dắt tự nhiên, gần gũi.
+ Hình ảnh ẩn dụ giàu ý nghĩa và mang đậm chất biểu tượng.
Câu 6 trang 41 SGK Ngữ văn 9 Tập 2
Những kỷ niệm gắn bó với tuổi thơ, đặc biệt là những điều bình dị mà thân quen như tình bà cháu, chính là điểm tựa tinh thần quý giá. Chúng giúp con người vững vàng hơn trên đường đời, là ngọn lửa sưởi ấm tâm hồn mỗi khi gặp khó khăn, là động lực nuôi dưỡng ước mơ và hình thành nhân cách sống tốt đẹp.
Vậy là chỉ với vài phút cùng bài soạn Bếp lửa ngắn gọn này, bạn đã có thể nắm vững toàn bộ giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm. Từ hình ảnh bếp lửa ấm áp đến tình bà cháu thiêng liêng, hy vọng bạn đã cảm nhận được những thông điệp sâu sắc mà tác giả Bằng Việt gửi gắm. Đừng quên áp dụng cách học này cho những bài thơ khác trong chương trình Ngữ văn 9 nhé!
