Trong chương trình Ngữ văn 10, “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” của Nguyễn Dữ là một trong những tác phẩm nổi bật, giàu giá trị nội dung và nghệ thuật. Để viết một mở bài hay cho truyện này, học sinh không chỉ cần nắm vững nội dung mà còn phải biết cách dẫn dắt linh hoạt, thể hiện tư duy cảm thụ văn học. Bài viết dưới đây sẽ gợi ý những cách mở bài Tản viên từ phán sự lục ấn tượng, phù hợp với xu hướng ra đề hiện nay, giúp bạn tự tin hơn trong các bài kiểm tra và kỳ thi quan trọng.
Mở bài 1 tổng – phân – hợp (truyền thống)
Văn học trung đại Việt Nam giai đoạn thế kỷ XIV – XV không chỉ phản ánh đời sống xã hội phong kiến mà còn chứa đựng nhiều yếu tố kỳ ảo, thể hiện niềm tin sâu sắc vào thế giới siêu nhiên. Trong đó, “Truyền kỳ mạn lục” của Nguyễn Dữ được xem là tác phẩm tiêu biểu. Truyện “Tản Viên từ Phán sự lục” là một trong những truyện đặc sắc của tập truyện này, không chỉ thu hút bởi cốt truyện li kỳ mà còn chứa đựng nhiều thông điệp sâu sắc về công lý, đạo đức và tư tưởng nhân văn.
Mở bài 2 hiện đại (liên hệ thực tế)
Trong xã hội ngày nay, khi vấn đề công lý, đạo đức và niềm tin vào công bằng đang là mối quan tâm hàng đầu của con người, thì thật bất ngờ khi ta nhận ra rằng những khát vọng ấy đã được thể hiện từ rất sớm trong văn học trung đại Việt Nam. Truyện “Tản Viên từ Phán sự lục” – một tác phẩm đặc sắc thuộc tập Truyền kỳ mạn lục của Nguyễn Dữ – là minh chứng rõ ràng cho điều đó. Qua việc xây dựng nhân vật phán sự Tản Viên – người đại diện cho chính nghĩa, tác phẩm không chỉ đem lại một câu chuyện kỳ ảo cuốn hút mà còn gửi gắm thông điệp về sự chiến thắng của lẽ phải và cái thiện, bất chấp mọi gian tà.
Mở bài 3 dẫn dắt bằng câu hỏi tu từ
Công lý có tồn tại vĩnh hằng? Liệu ở một thế giới khác – nơi không còn sự sống con người – thì ranh giới giữa thiện và ác có còn được phân định rõ ràng? Những câu hỏi ấy tưởng như hiện đại, nhưng lại đã được Nguyễn Dữ – một nhà văn sống ở thế kỷ XVI – đặt ra trong tác phẩm truyền kỳ “Tản Viên từ Phán sự lục”. Với nghệ thuật kể chuyện tài tình, ông đã khéo léo đưa người đọc vào một thế giới huyền bí nơi mà cái thiện vẫn có tiếng nói, nơi phán sự cõi âm vẫn cương trực xét xử để bảo vệ đạo lý. Tác phẩm không chỉ hấp dẫn bởi yếu tố kỳ ảo mà còn bởi tư tưởng sâu sắc về công bằng và nhân nghĩa mà nó truyền tải.
Mở bài 4 tiểu sử tác giả
Nguyễn Dữ là một trí thức tài hoa sống vào thế kỷ XVI – thời kỳ đầy biến động trong lịch sử dân tộc. Ông nổi tiếng với tập truyện truyền kỳ Truyền kỳ mạn lục, được xem là viên ngọc sáng của văn xuôi trung đại Việt Nam. Những câu chuyện của ông không chỉ giàu yếu tố kỳ ảo mà còn mang tư tưởng nhân văn sâu sắc, thể hiện rõ cái nhìn sắc sảo về xã hội đương thời. “Tản Viên từ Phán sự lục” là một trong những truyện đặc sắc trong tập truyện này. Tác phẩm xây dựng hình ảnh vị phán sự cõi âm công minh, đại diện cho công lý, đồng thời phơi bày những bất công, suy đồi trong xã hội phong kiến, thể hiện niềm tin mãnh liệt vào đạo đức và lẽ phải.
Mở bài 5 theo phong cách phân tích thể loại
Thể loại truyền kỳ trong văn học trung đại Việt Nam thường khai thác yếu tố kỳ ảo để phản ánh hiện thực và truyền tải tư tưởng đạo lý. Từ những câu chuyện hoang đường, người xưa gửi gắm bao triết lý nhân sinh và cái nhìn sâu sắc về cuộc đời. Nguyễn Dữ với Truyền kỳ mạn lục được coi là người mở đường cho thể loại này trong văn học Việt. Trong đó, truyện “Tản Viên từ Phán sự lục” nổi bật với hình ảnh phán sự công minh nơi cõi âm, thể hiện niềm tin của nhân dân vào công lý, dù ở thế giới nào thì thiện – ác đều phải phân minh. Tác phẩm không chỉ giàu giá trị nghệ thuật mà còn mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc, đặc biệt trong việc đề cao đạo đức và lẽ phải.
Mở bài 6 liên hệ với tác phẩm cùng chủ đề
Trong văn học trung đại Việt Nam, hình tượng người phán xử cõi âm không phải là điều hiếm gặp. Nếu như “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” khắc họa nhân vật Đào Văn là người đại diện cho chính nghĩa, thì trong “Tản Viên từ Phán sự lục”, Nguyễn Dữ tiếp tục xây dựng hình tượng vị phán sự mang dáng dấp thần linh nhưng mang trái tim công chính của con người. Dù khai thác yếu tố kỳ ảo, song tác phẩm vẫn hướng đến khẳng định một chân lý vĩnh hằng: ở bất cứ thế giới nào, chính nghĩa cũng phải được tôn trọng, cái thiện sẽ luôn chiến thắng cái ác. Tác phẩm thể hiện rõ tư tưởng nhân đạo và tinh thần phê phán của Nguyễn Dữ đối với những bất công trong xã hội.
Mở bài 7 sáng tạo – dẫn dắt bằng tưởng tượng
Giữa đêm tối mù sương nơi rừng núi Tản Viên linh thiêng, người ta đồn rằng có một vị phán sự âm phủ ngày đêm xét xử những oan hồn, giữ gìn công lý cho cả hai cõi âm dương. Đó không chỉ là truyền thuyết dân gian, mà là cảm hứng cho một tác phẩm văn học xuất sắc của Nguyễn Dữ – “Tản Viên từ Phán sự lục”. Qua câu chuyện ly kỳ, tác giả không chỉ mở ra một thế giới huyền ảo mà còn khẳng định những giá trị đạo đức bền vững: cái thiện luôn tồn tại, công lý không thể bị che mờ, dù ở bất kỳ cõi nào. Tác phẩm là sự kết hợp giữa trí tưởng tượng phong phú và tinh thần nhân đạo sâu sắc.
Mở bài 8 phong cách nghị luận nhẹ
Văn học, trong bất kỳ thời đại nào, cũng là tấm gương phản chiếu đời sống xã hội và thể hiện tư tưởng, tình cảm của con người. Với văn học trung đại, yếu tố kỳ ảo không chỉ mang tính trang trí mà còn là phương tiện để thể hiện khát vọng sâu xa về công lý, đạo đức và lý tưởng sống cao đẹp. Truyện “Tản Viên từ Phán sự lục” của Nguyễn Dữ là một tác phẩm như thế. Không chỉ là câu chuyện ly kỳ về thế giới siêu nhiên, truyện còn thể hiện rõ quan niệm của người xưa về sự công bằng, về cái thiện – cái ác, đồng thời gửi gắm niềm tin vào sự chiến thắng của chính nghĩa, bất chấp thực tại xã hội đầy rẫy bất công.
Mở bài 9 ngắn gọn, súc tích mà đầy đủ ý
“Tản Viên từ Phán sự lục” là một trong những truyện truyền kỳ đặc sắc trong Truyền kỳ mạn lục của Nguyễn Dữ – tác phẩm văn xuôi tiêu biểu của văn học trung đại Việt Nam. Với sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa yếu tố kỳ ảo và hiện thực, truyện không chỉ hấp dẫn người đọc bởi cốt truyện li kỳ mà còn gửi gắm tư tưởng đề cao công lý, chính nghĩa và đạo đức. Qua hình ảnh vị phán sự công minh nơi cõi âm, Nguyễn Dữ đã thể hiện niềm tin của con người vào sự chiến thắng của cái thiện trong bất cứ hoàn cảnh nào.
Mở bài 10 hướng vào nhân vật
Nhân vật trong văn học trung đại Việt Nam thường là nơi tác giả gửi gắm lý tưởng sống, đạo đức và khát vọng xã hội lý tưởng. Trong truyện “Tản Viên từ Phán sự lục”, Nguyễn Dữ đã khéo léo xây dựng hình tượng vị phán sự cõi âm – một nhân vật không chỉ mang dáng vẻ thần linh mà còn hiện lên với tâm hồn của một con người chính trực, công bằng. Qua nhân vật này, tác phẩm phản ánh sâu sắc quan niệm về công lý, đạo đức và cái nhìn đầy nhân văn của tác giả đối với cuộc sống. Dưới lớp vỏ kỳ ảo, truyện là bài ca ngợi về chính nghĩa và lẽ phải – những giá trị vĩnh hằng trong mọi thời đại.
Mở bài 11 khái quát thể loại + dẫn vào tác phẩm
Văn học trung đại Việt Nam có nhiều thể loại đặc sắc, trong đó truyện truyền kỳ nổi bật với cách kết hợp giữa yếu tố kỳ ảo và hiện thực. Thể loại này thường được dùng để thể hiện những vấn đề đạo đức, công lý một cách khéo léo. “Tản Viên từ Phán sự lục” là một truyện tiêu biểu thuộc thể loại đó. Qua câu chuyện xử án của thần Tản Viên, tác phẩm thể hiện rõ tinh thần đề cao chính nghĩa, công bằng và lòng tin vào sức mạnh siêu nhiên bảo vệ cái thiện. Đây là một tác phẩm giàu giá trị nhân văn, phản ánh khát vọng công lý của nhân dân xưa.
Mở bài 12 câu hỏi tu từ + cảm nhận về giá trị truyện
Tại sao một truyện viết từ thời phong kiến lại có thể khiến người đọc hôm nay vẫn cảm thấy cuốn hút? Có lẽ là nhờ vào sự kết hợp tinh tế giữa yếu tố kỳ ảo và bài học đạo đức trong từng chi tiết. “Tản Viên từ Phán sự lục” là một tác phẩm như thế. Thông qua hình ảnh thần Tản Viên xử án, truyện thể hiện rõ tư tưởng đề cao lẽ phải, lên án cái ác và thể hiện niềm tin vào công lý. Đây là một tác phẩm truyền kỳ nhưng vẫn phản ánh rõ những giá trị đạo đức, xã hội sâu sắc.
Mở bài 13 giới thiệu tác giả, tác phẩm
Nguyễn Dữ – một cây bút tiêu biểu của văn học trung đại – là tác giả của tập Truyền kỳ mạn lục nổi tiếng. Trong số đó, “Tản Viên từ Phán sự lục” là một truyện đặc sắc, mang đậm màu sắc kỳ ảo và tinh thần chính nghĩa. Qua việc xây dựng nhân vật Tản Viên Sơn Thánh làm người xử án, tác phẩm phản ánh rõ tư tưởng đề cao lẽ phải, trừng trị kẻ ác. Không chỉ hấp dẫn về cốt truyện, truyện còn chứa đựng nhiều bài học nhân sinh sâu sắc. Tác phẩm đã góp phần làm nên giá trị đặc biệt của dòng văn học truyền kỳ nước ta.
Mở bài 14 gợi mở từ tín ngưỡng dân gian
Trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam, Tản Viên Sơn Thánh là một trong “Tứ bất tử”, biểu tượng của sức mạnh và công lý. Hình tượng này được Nguyễn Dữ đưa vào “Tản Viên từ Phán sự lục” như một vị thần xét xử chính trực, bảo vệ người tốt, trừng trị kẻ ác. Tác phẩm không chỉ mang yếu tố huyền bí mà còn chứa đựng khát vọng công bằng trong xã hội. Qua đó, truyện thể hiện niềm tin vào sự thắng lợi của lẽ phải – một tư tưởng rất nhân văn.
Mở bài 15 khái quát từ văn hóa dân gian đến văn học
Tín ngưỡng dân gian và văn học trung đại Việt Nam thường gắn bó mật thiết với nhau. Những vị thần linh trong truyền thuyết thường được đưa vào văn học như biểu tượng cho đạo lý và công lý. “Tản Viên từ Phán sự lục” là một truyện như thế, khi đưa thần Tản Viên trở thành người đứng ra xử án, bảo vệ lẽ phải. Câu chuyện thể hiện niềm tin của nhân dân vào các thế lực siêu nhiên đứng về phía người ngay. Truyện không chỉ hấp dẫn mà còn rất giàu giá trị đạo đức.
Hy vọng qua những gợi ý trên, bạn đọc sẽ tìm được cách viết mở bài phù hợp và ấn tượng nhất cho “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên”, từ đó khơi gợi cảm hứng để hoàn thiện bài văn một cách sâu sắc, sáng tạo và đạt điểm cao trong mọi kỳ thi.
